memoria

Hai 100 anos, en abril de 1924 botaron a andar na Coruña, animadas por Ánxel Casal (1895-1936), as "Escolas do Insiño Galego". Concibíronse como exemplo do que as Irmandades podían facer para romperen as ataduras con que o ensino oficial mantiña excluídos das aulas nesa época o idioma propio do país e numerosos aspectos do seu devir histórico, da súa realidade xeográfica e do seu específico medio natural.

Violación dos acordos de dereitos humanos.

Motivado polos crimes, especialmente na ditadura militar, contra os pobos indíxenas, o Estado brasileiro ofreceu desculpas públicas, e recomendou profundar na demarcación das súas terras para previr que sexan espoliadas.

O fotógrafo coruñés Xurxo Lobato presentou esta cuarta feira en Narón (Ferrolterra) Rostros da memoria. Ferrol 1972, unha obra protagonizada por trinta persoas fotografadas por Lobato en branco e negro que sufriron a represión da ditadura franquista polas loitas obreiras decorridas en Ferrol no ano 1972. Nun ateigado Café Teatro, Lobato estivo acompañado da alcaldesa Marián Ferreiro e da presidenta da Asociación Fuco Buxán, Susana Alaniz. Esta obra, que edita a mencionada asociación, completa o traballo que Xurxo Lobato fixo en 2008 (Rostros da memoria) enfocado nas vítimas do franquismo na Galiza, e rende homenaxe a "só unha pequena parte" das persoas represaliadas. Ten, así, un "carácter simbólico que engloba os que naquel ano sufriron a represión".

O segundo volume de Personaxes da Galiza Medieval, editado pola Agrupación Cultural O Galo de Compostela, coa axuda da área de Cultura da Deputación da Coruña, aproxímase á historia do reino da Galiza a través das biografías dalgúns dos seus personaxes máis senlleiros, ofrecendo unha visión daquel espazo político que evita as deturpacións ás que foi sometido o estudo deste período e que mostra a relevancia do reino como unha realidade política potente cunha dinámica interna e unha proxección exterior que non se reflicte nos manuais de historia.

O Panteón Real reúne unha serie de enterramentos de reis e personaxes influentes do Reino da Galiza.

Este sábado tivo lugar na libraría Couceiro de Santiago de Compostela a presentación, organizada pola Agrupación Cultural O Galo, do volume Os reis e as raíñas da Galiza, asinado polos investigadores Alexandre Peres Vigo, Héitor Picallo Fontes e Xosé Ramón Ermida Meilán e editado por Sermos Galiza.

Na madrugada do día 15 de marzo, o altar que desde hai tres meses lembraba a Yoel Quispe, apuñalado en Noiteboa na Coruña, "foi profanado".

A moción tamén demanda, entre outras peticións, a restauración do seu busto no parque municipal.

Os reis e raíñas da Galiza. 1.000 anos dun reino de seu está decidido a pór en valor a historia daqueles soberanos e soberanas cuxa memoria foi arrebatada ao país a través dun proceso político-ideolóxico destinado a perpetuar a súa submisión.

Montse Dopico (A Pontenova, A Mariña, 1977) é a autora de 'Abonda con vivir' (Xerais), unha análise literaria, sociolóxica e histórica arredor da figura de Luísa Villalta a través da memoria das persoas que a coñeceron.

Vexo un povo encadeado,
qu'en silencio chora e sofre,
i-unha turba d'asesiños,
convertidos en señores.

Ramón Rey Baltar, A gaita a falare, 1938

Blanca Paula Rodríguez (Compostela, 1973), licenciada en Dereito e Historia, é a autora do ensaio 'Catro exemplos da ‘arte dexenerada’ galega fóra da España saudábel', onde recolle as confluencias de Maruxa Mallo, Eugenio Granell, Luís Seoane e Manuel Colmeiro e que foi galardoado co Premio Manuel Murguía de Ensaio, outorgado pola Deputación da Coruña.

Hai obras que só o paso do tempo coloca no seu lugar. A de Benito Vicetto, monumental en cantidade e en ambición, adquire, vista desde hoxe, a condición de traballo seminal para a historiografía galega e para a recuperación dos sinais de identidade da Galiza.

A área de Cultura da Vicepersidencia recoñece o traballo da mestra mindoniense emigrada a Cuba onde desenvolveu, a comezos do século pasado, un labor pioneiro na defensa do dereito á saúde e á educación das mulleres.

O nomeamento parte dunha moción do BNG