Galiza superaría os tres millóns de habitantes de non ser pola emigración da 'era Feixoo'

Os últimos datos completos sobre emigración correspóndense con 2021. Segundo as cifras achegadas polo Instituto Nacional de Estatística (INE), 26.702 galegas e galegos emigraron nesa anualidade, situándose 9.282 deles, isto é 34,7% do total, por baixo de 30 anos. Neste sentido, 18.180 persoas deixaron Galiza con destino a diversos puntos do Estado español, asentándose 3.487 en Madrid, 2.384 en Catalunya, 1.709 en Canarias e 1.592 en Castela e León. Ao tempo, outras 8.522 persoas puxeron rumbo a diversas partes do mundo, estabelecéndose na súa práctica totalidade nos destinos tradicionais da emigración galega en Europa. En total, víronse na obriga de emigrar 374.527 persoas entre 2009 e 2021. As cifras recollidas no histórico do INE rexistraron, nese período, 246.470 emigrantes galegas e galegos ao Estado español e 128.057 a outras partes mundo. Unha mostra do alcance do fenómeno é que o continxente humano que marchou da Galiza neste período supera os residentes de cada unha das sete cidades galegas, a poboación total da provincia de Lugo, con 323.989 habitantes en 2022, ou de Ourense, con 304.280 nesa anualidade. Os destinos da emigración A emigración das últimas décadas partillou os destinos do éxodo galego da segunda metade do século XX. Así, a 31 de decembro de 2021 residían no Estado español 337.984 galegas e galegos, atopándose a principal colectividade en Madrid, con 78.401 persoas, seguida de Catalunya con 60.058, e situándose a unha significativa distancia Euskadi, con 39.044. As tendencias repítense para a emigración europea, representando a finais de 2021 un total de 93.886 persoas. Suíza contaba con 33.440 cidadáns galegos, colocándose a continuación Francia con 17.013, seguida de Alemaña con 14.842 e Reino Unido con 13.097. Ademais, un total de 141.881 galegas e galegos menores de 30 anos emigraron entre 2009 e 2021. A súa porcentaxe representa 38% do total das persoas que abandonaron Galiza nese período, situándose 30,9% deles, isto é 43.981, por baixo de 16 anos e 69,1%, 97.900, entre 16 e 29 anos. Neste sentido, diferentes estudos denuncian o impacto da emigración na descapitalización humana do país, sinalando os investigadores da Universidade Santiago de Compostela (USC) José Blanco e Manuel González, no seu artigo Emigración e fuga de cerebros na Galiza, 2001-2019, que "Galiza é unha das comunidades máis afectadas pola fuga de persoas con alto nivel formativo”. As conclusión do estudo de Blanco e González inciden na liña doutros traballos. A este respecto, o profesor da USC Isidro Dubert destaca que “esta nova vaga migratoria de mozos e mozas, cuxa partida asume formas acordes cos novos tempos, tamén constitúe unha importante e inestimábel perda de capital humano”. Nesta dirección, os investigadores da Universidade de Vigo Alberto Vaquero, Sara Fernández, Luís Espada e Victor Martínez apuntan que “en 2011, 10% dos titulados superiores galegos entre 25 e 34 anos residían fóra do país”. A fuga de cerebros Vaquero, Fernández, Espada e Martínez, no seu traballo Fuga de talento en Galicia publicado en 2020 polo Foro Económico da Galiza, sinalan que a emigración de 2.000 mulleres menores de 29 anos implica 1.500 nacementos menos na Galiza, ao ser a taxa media de fecundidade galega recoñecida polo Instituto Galego de Estatística (IGE) de 1,12 crianzas. Tendo en conta, que entre 2009 e 2021 marcharon da Galiza 48.375 mulleres menores de 29 anos, como consecuencia da emigración xuvenil deixaron de nacer 36.281 persoas. O devalo demográfico A emigración está detrás do devalo demográfico da Galiza. Así, Dubert, no seu artigo Agoiros e agoireiros da morte de Galicia, publicado no volume A morte de Galicia, explica que “as implicacións da emigración son moito máis graves que as do de avellentamento” e asevera que a marcha da mocidade “constitúe unha notábel perda demográfica para un país no que as actuais xeracións de xente nova son moi pequenas a causa do impacto combinado das emigracións pasadas, do remate da transición demográfica e da modernización social acaecida tras 1975”. O catedrático de Xeografía da Universidade de Santiago de Compostela Rubén Lois é da mesma opinión. En declaracións a Nós Diario apunta que “a causa do problema demográfico actual está nas emigracións masivas das décadas dos sesenta e setenta, que non teñen efectos inmediatos, na súa importante repunta ao longo do século XXI, particularmente após 2008, e no afundimento do vello complexo agrario, que definiu a lóxica das emigracións internas”. Galiza contaría en 2021 con 3.070.172 habitantes de non ser pola emigración rexistrada desde o ano 2009, cando Alberto Núñez Feixoo chegou á Presidencia do Goberno galego. Situándose a poboación residente no país no exercicio de 2021 en 2.695.645 persoas e chegando o número de emigrantes galegos ao exterior para o período de 2009 a 2021 a 374.527, a suma destes dous continxente superaría os tres millóns de homes e mulleres. A maiores, implicaría un importante rexuvenecemento da pirámide demográfica dun territorio que presenta o índice de envellecemento máis elevado do Estado canda Asturias Galiza lidera o envellecemento da poboación do Estado canda Asturias Galiza fechou 2021 con 2.695.645 habitantes, deles 694.140 sumaban máis de 64 anos e 337.678 non chegaban a 16 anos. Neste sentido, a primeira franxa de poboación representaba 25,7% do total do censo e a segunda significaba 12,5% representando no seu conxunto unha das taxas de envellecemento máis elevadas da Unión Europea (UE). O índice de envellecemento, calculado como o cociente das persoas de 65 ou máis anos entre as menores de 20 anos, amosa o grao de envellecemento da poboación. No ano 2021, este índice, segundo datos do Instituto Galego de Estatística (IGE), obtivo o valor de 163,59, é dicir, por cada 100 mozos menores de 20 anos residían na Galiza máis de 163 maiores de 64 anos. Porén, este índice supera a media estatal en 30 puntos, ao rexistrar no conxunto do Estado 129,11 persoas maiores de 64 por cada 100 menores de 20. A diferenza no envellecemento galego con respecto ao do conxunto do Estado español tamén experimentou un importante cambio durante a serie histórica, sendo a fenda en 1975 de apenas tres puntos, cun índice de 38,07 na Galiza e de 34,99 no conxunto do Estado. Por tanto, multiplicouse por máis de 10 no transcurso das décadas, para superar os 33 puntos en 2021. As persoas en idade de xubilación superan as menores de 30 anos en 233 concellos galegos, significan o 40% do número total de residentes en 78 localidades e alcanzan máis de 50% en municipios da área oriental, que marca as peores cifras demográficas do territorio galego