Unha de cada dez galegas en idade fértil ten endometriose: "Non podemos seguir pensando que a dor de regra é normal"

O amarelo é a cor da endometriose. Hoxe, ao caer a noitiña, iluminará algúns dos edificios públicos e monumentos que neste mes de marzo decidiron sumarse ao chamamento da asociación Querendo, Mulleres con Endometriose, para facer visíbel a ollos de todas unha doenza que segue a reclamar unha unidade multidisciplinar de referencia no sistema sanitario público da Galiza.

É unha medida urxente para as mulleres con endometriose e un dos compromisos asumidos até en catro ocasións por todas as forzas políticas do Parlamento. Fixérono por primeira vez en 2015, coa aprobación por unanimidade dunha moción que, ante a falta de avances, Querendo volveu levar á Cámara galega en 2022 co mesmo resultado: plena conformidade dos grupos parlamentarios, mais ningún progreso.

"Nada se fixo do acordado", reprocha Cristina Fernández, membro do equipo directivo de Querendo, polo que a última moción presentada en xuño de 2022 polo BNG incidía nas demandas que o colectivo de doentes reclamaba xa sete anos antes. O que pedían entón, nomeadamente á Consellaría de Sanidade, era maior colaboración na divulgación da endometriose e melloras asistencias que axudasen tanto a reducir o tempo de diagnóstico –oito anos, de media– como a ampliar a atención especializada que require esta patoloxía.

Os logros, apunta Fernández, son moi discretos. "O único que temos son consultas específicas en todas as áreas sanitarias, pero seguimos sen unha unidade multidisciplinar de referencia na Galiza", na que ademais de profesionais da xinecoloxía teñan presenza especialistas en radioloxía, dixestivo, endocrinoloxía, fisioterapia ou psicoloxía. "Estamos ante unha doenza que afecta moitos órganos e tecidos, mulleres que desexan quedar embarazadas. A mazada é tremenda, por iso é primordial ter acceso e recibir asistencia destes facultativos".

Dor e infertilidade

A endometriose é o crecemento de células similares ao endometrio, a capa interior do útero, fóra deste, onde manteñen un comportamento igual. "Cando che vai vir a regra esas células inflámanse e o sangue que dentro do útero atopa saúde, inflámase e forma pequenos quistes", explica Cristina Fernández.

Hai mulleres que presentan endometriose no ril, no pulmón, no embigo, no nervio ciático ou, o máis habitual, na cavidade abdominal. Para elas, "o máis característico é unha dor incapacitante, que pode resultar crónica, e a infertilidade. Hai que ter en conta que entre 30 e 50% das mulleres que non poden quedar embarazadas teñen endometriose".

A dor é un sinal de alarma. "Non podemos seguir pensando que a dor de regra é normal". Tras anos de divulgación, Fernández  asegura que a mensaxe callou. O coñecemento xeral da endometriose é maior, "pero cómpren fondos para combater esta doenza que a Xunta non acaba de chegar".

"Tamén se comprometeu a crear a guía galega de atención ás mulleres con endometriose e un banco de crioconservación en Compostela antes de que acabase a lexislatura, mais nada se fixo". Todo o esforzo recae no asociacionismo, di Cristina Fernández, e en aliadas como as farmacias ou as bibliotecas públicas, que este mes equiparon os seus propios recunchos sobre a endometriose.

Endometriose, unha ollada de perto

A endometriose afecta un 10% das galegas en idade fértil, unhas 60.000 mulleres chamadas a participar este sábado, día 16, na xornada divulgativa organizada por Querendo co apoio da Vicepresidencia da Deputación de Lugo no pazo lugués de San Marcos. Os avances en investigación e novos tratamentos máis as posibilidades da fisioterapia no coidado do solo pelviano centrarán a sesión da mañá. Á tarde abrirá a mostra 'Olladas á endometriose', do Colectivo Tecendo. Até o 19 de abril poderanse visitar na Galería Solaina as obras das artistas Ainara Díaz Cots, Neves Seara e Verónica Ramilo, reflexo do seu "sentir a endometriose".