Os orzamentos de 2024, ao descuberto: o investimento en Atención Primaria será 327 millóns inferior ao de 2009

O investimento sanitario volve rexistrar unha rebaixa nos orzamentos de 2024. Segundo os datos achegados esta terza feira na Comisión de Economía, Facenda e Orzamentos do Parlamento da Galiza, polo conselleiro de Sanidade, Julio García Comesaña, as contas do seu departamento sitúanse en 5.165 millóns de euros, o que significa unha caída en relación a 2023, unha vez descontada a inflación, de 70,4 millóns de euros. A maiores, os fondos da Consellaría de Sanidade seguen 71 millóns de euros por baixo das contas de 2009, as últimas aprobadas polo Goberno de coalición entre o PSdeG e o BNG na Xunta. García Comesaña explicou que as partidas da súa Consellaría representan 33,2% do total do orzamento galego para 2024 e medran en 3,9%. Porén, o investimento sanitario sumou no actual exercicio 33,5% do conxunto das contas públicas, a inflación medrou en 5,4% e os presupostos creceron en 5%. Neste sentido, as contas sanitarias soben para a próxima anualidade, por baixo do total do orzamento e do Índice de Prezos ao Consumo (IPC), o que implica unha caída das partidas de 1,5 puntos en relación a 2023. Unha ano máis a Atención Primaria leva a peor parte nos orzamentos sanitarios. Na vindeira anualidade, o primeiro nivel asistencial da saúde vai recibir dos orzamentos 1.582 millóns de euros. Mentres que en 2009, último ano do Executivo galego bipartito entre o PSOE e o BNG, as contas públicas recollían para a Primaria unhas dotacións de 1.909 millóns de euros, unha vez sumada a inflación acumulada no período (33%), as partidas para este servizo en 2024 redúcense en 327 millóns de euros. Precisamente, esta rebaixa prodúcese nun contexto de gran precariedade da Atención Primaria: a Galiza atópase na cola do Estado en investimento en Atención Primaria. A este respecto, a Estatística de Gasto Sanitario do Ministerio de Sanidade para 2021, último ano con cifras, volve colocar o país como fechacancelas neste nivel asistencial cun gasto de 11,8%, unha porcentaxe de 2,4 puntos inferior á media estatal, situada en 14,2%. Só Madrid dedicou menos diñeiro a este servizo, tras destinar o Goberno de Isabel Díaz Ayuso 11% do orzamento sanitario a Primaria. Nesa liña, as contías destinadas para este servizo polas contas galegas están 13 puntos por baixo do recomendado pola Organización Mundial de Saúde (OMS). A sanidade privada A sanidade privada é a gran favorecida das contas públicas de 2024. Nesta dirección, os orzamentos do vindeiro exercicio dedican seis millóns de euros máis aos concertos con hospitais privados, a falta de concretar a contía destinada ao hospital vigués de Povisa, que recibe a cantidade máis elevada neste concepto. Ao tempo, as partidas dirixidas ás entidades privadas que prestan os servizos de diálise medran en cinco millóns de euros, pasando de 24 millóns en 2023 a 29 millóns en 2024. O hospital Álvaro Cunqueiro de Vigo, construído polo modelo de colaboración público-privada, é un exemplo paradigmático da privatización do modelo sanitario galego. O custo da obra elevouse a 1.044 millóns de euros, adebando por este concepto a Xunta da Galiza ás empresas concesionarias da obra 770 millóns de euros. Precisamente, estas compañías recibirán no ano 2024 do orzamento galego até 65,3 millóns de euros, significando esta a partida máis elevada das contas públicas. As razóns da oposición Os orzamentos presentados polo conselleiro de Sanidade foron rexeitados polos grupos da oposición. A deputada do BNG Montse Prado acusou a Xunta da Galiza de levar “14 anos como comerciais da sanidade privada, destinando recursos públicos ás empresas da sanidade privada de fóra da Galiza, nunha parte moi importante multinacionais”. Nesta perspectiva, denunciou o deterioro da calidade asistencial en Atención Primaria, “con centros de saúde onde hai que agardar até 15 días para conseguir unha consulta e onde os servizos se prestan con tres ou catro médicos menos dos recollidos no cadro persoal do centro”. O voceiro socialista en materia de Sanidade, Julio Torrado asegurou que “as partidas de sanidade caen no conxunto dos orzamentos o mesmo que o ano pasado”. Nesa dirección, aseverou que o “orzamento sanitario pesa menos que o pasado ano, que xa era menor que o anterior, sendo as partidas que menos medran aquelas destinadas a Atención Primaria”. “Este Goberno fala un idioma que os sanitarios non partillan e que os doentes non entenden”, concluíu Torrado. O voceiro popular, Alberto Pazos, defendeu as cifras presentadas polo conselleiro. A este respecto, destacou o labor do Goberno galego contra a “precariedade laboral na sanidade” e sinalou que “a inestabilidade é 11 puntos inferior na Galiza á media estatal”. Nesta liña, cualificou “o orzamento de rebosante para a sanidade galega”. Galiza atópase á cola do Estado en gasto sanitario Os orzamentos en materia sanitaria continúan o camiño aberto após 2009 coa chegada do Partido Popular de Alberto Núñez Feixoo á Presidencia da Xunta da Galiza. Neste sentido, as partidas destinadas á sanidade pública non deixan de caer nas contas públicas, situando Galiza á cola do Estado en investimento sanitario. A Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (Airef) ten sinalado, con datos da liquidación dos orzamentos de 2022, efectuada pola Intervención Xeral da Administración do Estado (Ixae), que o investimento sanitario por habitante na Galiza fechou en 1.727 euros ao ano en 2022, 43 euros por baixo da media estatal, fixado en 1.770 euros por habitante. O gasto sanitario recollido na liquidación do Ixae contabiliza os fondos destinados pola Administración para financiar os servizos hospitalarios e especializados, de farmacia e da asistencia primaria prestada na rede de centros de saúde. A Airef sinala que só Andalucía e Madrid invisten en sanidade menos que a Galiza. Así, Andalucía dedica a saúde 1.555 euros por habitante e a capital do Estado destina 1.709 euros por residente. Porén, nestes casos os custos reais dos servizos sanitarios son máis reducidas que na Galiza.