Autodeterminación, dereito dos pobos

Fracasada a investidura de Feixoo, a realización dun referendo en Catalunya, é dicir, exercer o dereito de autodeterminación, é unha das claves da investidura de Pedro Sánchez como presidente. Hai quen defende que o dereito de autodeterminación debería limitarse a aqueles pobos que están en situación de dependencia colonial e que non é aplicable ao Estado Español, pero era recoñecido polas forzas democráticas na ditadura, por plataformas antifranquistas e polo Pacto Internacional de Dereitos Civís e Políticos. Antecedentes O pobo galego ten dereito a decidir libremente o seu futuro como nación. O Pacto da Tripla Alianza (Euskadi, Catalunya e Galiza) reivindicaba en 1923 "o dereito das tres nacións a dispor libremente dos propios destinos e a vivir un réxime de plena soberanía política". Galiza é unha nación recoñecida oficialmente como tal no IX Congreso de Nacionalidades Europeas, adscrito á Sociedade de Nacións Unidas, celebrado en Berna en 1933. E Feixoo recoñecía o carácter nacional de Galiza nunha conferencia no Círculo de Economía de Barcelona en 2014: "Historicamente temos moitos elementos para considerármonos o que se chama unha nación sen Estado". Por outra parte, unha resolución sobre a investidura aprobada o 29 de setembro de 2023 "insta o Parlament de Catalunya a dar o seu aval a que as forzas políticas catalás non apoien a investidura de Pedro Sánchez á Presidencia do Estado Español se non se compromete a traballar para facer efectivas as condicións para a convocatoria dun referendo". XIII Congreso do PSOE Celebrado en Suresnes (Francia) en outubro de 1974, elixía Felipe González como secretario xeral. Aprobaba no programa: "A definitiva solución do problema das nacionalidades que integran o Estado Español parte indefectiblemente do pleno recoñecemento do dereito de autodeterminación das mesmas que comporta a facultade de que cada nacionalidade poida determinar libremente as relacións que vai manter co resto dos pobos que integran o Estado Español". "Para o PSOE o exercicio específico do dereito de autodeterminación enmárcase dentro do contexto da loita de clases e do proceso histórico da clase traballadora en loita pola súa completa emancipación". "O PSOE pronúnciase pola constitución dunha República Federal das nacionalidades que integran o Estado Español por considerar que esta estrutura estatal permite o pleno recoñecemento das peculiaridades de cada nacionalidade e o seu autogoberno”. Organismos antifranquistas O 30 de xullo de 1974 preséntase a Xunta Democrática (XD), integrada por PCE, PSP, PC, PTE e Alianza Socialista de Andalucía. No seu programa incluía a amnistía, eleccións libres, legalización de todos os partidos e consulta popular para elixir a forma definitiva do Estado, é dicir, monarquía ou república. O Consello de Forzas Políticas Galegas, integrado por UPG, PSG, PGSD e PC, recollía o dereito de autodeterminación nas súas "Bases Constitucionais". O dereito á autodeter-minación era recoñecido polas forzas democráticas na ditadura e por entidades antifranquistas A Plataforma de Converxencia Democrática (PCD) créase o 11 de xuño de 1975 e estaba formada por : PSOE, ORT, MCE, PC, Reagrupament Socialista i Democràtic de Catalunya, Consello Consultivo Vasco, Unió Democràtica del País Valencià, Unión Socialdemócrata Española e UGT. No programa recollía: apertura dun proceso constituínte, estrutura federal do Estado, dereito de autodeterminación e autogoberno das nacionalidades e rexións do Estado. A XD e a PCD fusionábanse en 1976 creando Coordinación Democrática (CD), que tiña entre os seus obxectivos: "O pleno, inmediato e efectivo exercicio dos dereitos e das liberdades políticas das distintas nacionalidades e rexións do Estado Español". A Táboa Democrática de Galiza presentábase o 24 de xullo de 1976 coa participación de PSOE, PCG, ORT, PSP, PTG, IO, CCOO e UGT. Francisco Vázquez tamén se pronunciaba pola autodeterminación. A Biblioteca Galega de La Voz de Galicia publicaba o libro A autonomía galega en 1978, que incluía o seu artigo Consideracións sobre a Preautonomía que recoñecía a Galiza como nación: "Galicia ve por fin recoñecida a súa realidade nacional. Para os que defendemos o dereito de autodeterminación e dentro del cremos que un Estado federal é a alternativa aos dereitos de Galicia a aos problemas de España, sen romper a súa unidade, esta Preautonomía é un paso". Pacto Internacional de Dereitos Civís e Políticos Aprobado pola Asemblea Xeral da ONU por resolución de 19 de decembro de 1966, entraba en vigor o 23 de marzo de 1976. España ratificaba ese pacto coa sinatura do rei (BOE de 30 de abril de 1977) que incluía: "Todos os pobos teñen o dereito de libre determinación. En virtude deste dereito establecen libremente a súa condición política”.