París evacúa a poboación francesa en Níxer no medio dunha escalada rexional

Tras asegurar nos últimos días que non tiña intención de evacuar as súas cidadás e cidadáns de Níxer, o Ministerio de Asuntos Exteriores francés anunciou a terza feira o comezo da evacuación, que inclúe persoas doutros Estados membros da Unión Europea (UE), por mor “da situación en Niamey [a capital nixerina], a violencia contra a nosa embaixada esta segunda feira e o feito de que o espazo aéreo está fechado e os nosos cidadáns non poden saír polos seus propios medios”. Así e todo, Le Monde apuntaba que a terza feira as rúas de Niamey estaban “desertas” logo das chuvias torrenciais, e desde o golpe de Estado da cuarta feira apenas foron rexistradas protestas a quinta feira a favor e en contra da sublevación, e o domingo só a favor do golpe. A Xunta Militar que se fixo co poder alertou a segunda feira de que Francia estaba a preparar unha intervención militar para liberar o presidente deposto, Mohamed Bazoum, que ao tempo é o principal aliado de París na rexión do Sahel, e restituílo no cargo coa autorización do seu Goberno. Malia que nun primeiro momento o departamento francés de Exteriores negouse a confirmar ou desmentir a acusación, con posterioridade, a titular do Ministerio, Catherine Colonna, rexeitou esta posibilidade reiterando que a “única prioridade” é a seguridade da súa cidadanía no país africano. Aínda así, remarcou que París “reforzou todas as medidas de seguridade para estar lista en calquera eventualidade”, após afirmar a Presidencia que tomarían represalias no caso de ataques contra os seus “intereses”. Medios galos estimaron que están en Níxer 600 das arredor de 1.200 francesas e franceses que residen no país, sen contar os 1.500 soldados apostados nas súas bases en territorio nixerino, ao coincidir o golpe de Estado coas vacacións escolares. Após o anuncio de Francia, Italia comunicou que se aprestaba a evacuar 90 nacionais das menos de 500 persoas residentes no Estado africano, a meirande parte soldados. O mesmo fixo o Estado español, que conta con máis de 70 cidadás e cidadáns. O plan francés é completar a evacuación en 24 horas. Colonna admitiu que coordinaron a medida coa Xunta Militar, negando que supoña un recoñecemento e explicando que “unha operación deste tipo require entrar en contacto cos que teñen o control”. Escalada rexional As Xuntas Militares que gobernan Malí e Burkina Faso desde 2021 e 2022 respectivamente brindaron os primeiros apoios aos sublevados. Os golpes militares nestes dous países, que comparten fronteira co oeste de Níxer, deron paso á saída das tropas francesas dos seus territorios tras despregarse hai case unha década co gallo de loitar contra o terrorismo xihadista, acompañado dun achegamento a Rusia e dunha retórica antiimperialista. Ambos os países advertiron de que "calquera intervención en Níxer considerarase unha declaración de guerra contra Burkina Faso e Malí”, e fixeron fincapé en que podería “desestabilizar toda a rexión”, como aconteceu coa intervención da Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN) en Libia, detallan, unha agresión á que atribúen a posterior expansión de grupos como Al Qaeda e o Estado Islámico no Sahel e en África Occidental. De producirse unha intervención militar estranxeira, Uagadugú e Bamaco tomarán medidas de “autodefensa en apoio ás Forzas Armadas e ao pobo de Níxer”, e procederán a abandonar a Comunidade Económica de Estados de África Occidental (Cedeao). A entidade aprobou o domingo dar unha semana aos militares nixerinos para restituír Bazoum no poder antes de aprobar novas medidas que poderían incluír o uso da forza, nunha resolución apoiada polos EUA e a UE e que incluíu sancións coercitivas contra Níxer, que Burkina Faso e Malí se negan a aplicar por “ilegais, ilexítimas e inhumanas”. Tamén Guinea, cun Executivo militar desde 2021, recoñeceu as “novas autoridades” e rexeitou as sancións contra Níxer, subliñando que unha intervención militar suporía unha “ruptura de facto” da Cedeao, á que demandou “ser razoábel” tras non abrir a porta a esta posibilidade en situacións similares. En todo caso, un diplomático dun membro da OTAN en Niamey, que reclamou non ser identificado por razóns de seguridade, declarou a AP que as “primeiras sancións aplicadas contra os golpistas non funcionaron, polo que existe a determinación de usar a forza militar, que podería incluír tropas de Nixeria, Benín e Costa do Marfil”, salientando que co corte das importacións “a gasolina e os alimentos poderían esgotarse rapidamente” nun dos Estados máis empobrecidos do mundo, con máis de 70% da poboación padecendo inseguridade alimentaria. En paralelo, e logo de que a BBC informara de que a Xunta Militar nixerina resolveu suspender as exportacións de ouro e uranio a Francia, Euroatom, a axencia nuclear da UE, defendeu que “non hai riscos inmediatos para a seguridade da produción de enerxía nuclear a curto prazo”, e indicou que en 2022 Níxer proveu 25,4% da subministración de uranio natural á UE, sobre todo a Francia, cuxas empresas operan as minas no país africano. Detidos varios ministros do Goberno deposto Bazoum converteuse en 2021 no primeiro líder nixerino desde a independencia de Francia en recibir o bastón de mando nunha transición pacífica, de mans do ex mandatario Mahamadou Issoufou, tamén do Partido Nixerino para a Democracia e o Socialismo. Pouco antes da súa investidura produciuse un intento de golpe de Estado freado por Abdourahamane Tchiani, xefe da Garda Presidencial e novo líder da Xunta Militar tras encabezar o golpe actual a pasada semana. A formación, cuxa sede foi atacada polas mobilizacións a favor do golpe de Estado, trasladou que catro ministros -incluído o fillo de Issoufou-, un ex ministro e o líder do partido foron detidos polos militares, que unha vez consolidada a sublevación decretaron a suspensión da Constitución, o toque de recoller, a prohibición de actividade dos partidos políticos e o feche das fronteiras. Malia que Francia ou os Estados Unidos defenderon o carácter “democrático” da autoridade de Bazoum, o órgano electoral nixerino denunciou intentos de fraude electoral ao seu favor na segunda volta das presidenciais, a comezos de 2021. Amais, Amnistía Internacional denunciou a persecución contra opositores no seu mandato e o veto ás protestas contra a presenza de militares estranxeiros en Níxer.