A fin dos rescates deixa ao descuberto a crise humanitaria en Turquía e Siria

A fase de rescate do terremoto que afectou hai nove días o sur de Turquía e o norte de Siria está a “chegar ao seu final”, sostivo onte Martin Griffiths, coordinador de Socorro de Emerxencia e secretario xeral adxunto de Asuntos Humanitarios da Organización das Nacións Unidas (ONU), que salientou que a urxencia neste momento estase a dirixir cara a proporcionar abrigo, comida, escolarización e atención psicosocial ás vítimas. A última actualización á hora do feche da edición deste xornal por parte das autoridades de ambos os dous países informaba de máis de 37.000 mortes confirmadas, 31.643 delas en Turquía e 5.714 en Siria. A situación no terreo é desesperada, en Siria a ONU alertou de que máis de cinco millóns de persoas poderían quedar sen casa, mentres que en Turquía o Executivo sinalou que máis de 300.000 persoas estaban refuxiadas en distintos puntos do país, unha cifra que previsibelmente será maior ao actualizarse os datos oficiais. Até 158.000 persoas foron evacuadas a outras provincias. Os medios árabes indican que neste último país milleiros de persoas están a pasar as noites nos seus vehículos ou en campamentos improvisados que se estenden polas principais cidades afectadas. “Aquí non temos nada para comer”, trasladou desde Gaziantep á NPR un soldado turco que reclamou non ser identificado para evitar represalias. “Non hai gas, nin calefacción nin luz”, abunda, comunicando que pasan varios días sen poder comer pola falta de axuda. Moitas destas persoas están aínda en áreas onde a maquinaria pesada non para de traballar coa esperanza de atopar máis superviventes, “cun aire difícil de respirar, cheo de po e fume tóxico xa que a xente queima plástico para estar quente no medio de temperaturas xeadas”, apunta Al Jazeera, que explica como a suba das temperaturas nas últimas horas está a espallar “o cheiro dos corpos podrecidos”. Esta situación intensifica os riscos dunha epidemia de saúde pública como o cólera, que de forma usual xorde nestes casos pola contaminación da auga e a dificultade de acceso a auga potábel, algo que xa están a denunciar tanto superviventes como persoas que non poden volver á súa vivenda polo risco de danos nas construcións. A posibilidade de cólera aumenta polo gromo que está a padecer Siria, con máis de 85.000 casos confirmados após detectarse os primeiros casos en 15 anos en setembro de 2022 no norte do país. Neste sentido, Damasco acusou en reiteradas ocasións Ancara por profundar na crise sanitaria ao manter moi baixos de forma intencionada os niveis de auga do río Éufrates cando entra en Siria. Outra das grandes preocupacións é o estoupido da violencia nas zonas afectadas, ao que hai que engadir os saqueos; a deterioración da seguridade está detrás da suspensión de operacións de rescate anunciada por Alemaña e Austria, que incidiron “na escaseza de alimentos e problemas na subministración de auga”. Críticas a Erdogan Segundo refiren os medios rexionais, a dor deixou paso en pouco tempo á ira entre as vítimas da traxedia en Turquía, que sinalan directamente o presidente, Recep Tayyip Erdogan, pola súa responsabilidade na ineficaz resposta gobernamental, que vai desde a falta de coordinación e preparación das institucións, até a falta de axuda en determinadas zonas, onde os equipos de rescate chegaron días despois, cando a taxa de supervivencia xa era moi reducida. Malia a contestación do Executivo, que chegou a recoñecer certas carencias na resposta e anunciou unha axuda de 500 euros para cada familia afectada e un impulso á reconstrución de vivendas coa vista posta nas eleccións presidenciais e lexislativas do 14 de maio, a responsabilidade de Erdogan estase a facer cada día máis patente. Nesa liña, o presidente da Unión de Cámaras de Arquitectos e Enxeñeiros de Turquía, Emin Koramaz, resolveu que “a razón principal desta enorme traxedia é o permiso concedido a edificios construídos sen respectar a normativa de construción”. Durante as dúas décadas de Erdogan no poder, o seu Goberno aprobou oito legalizacións masivas de edificios “inseguros, podrecidos e ilegais”, afirmou Koramaz, que lembrou como “Erdogan facía campaña nesas provincias [afectadas polos sismos]” gabándose de que esas legalizacións acababan cos problemas de vivenda. O alcalde de Istambul, Ekrem Imamoglu (do opositor Partido Republicano do Pobo) denunciou que só na última grande amnistía, a de 2018, case 300.000 edificios foron legalizados na zona afectada. A pesar de que tras o terremoto en Izmit, no noroeste do país, en 1999, que provocou máis de 17.000 mortes, as normas de construción en Turquía endurecéronse para que estivesen preparadas para un desastre semellante, estas legalizacións permitiron que até 50% dos edificios no país fora construído sen respectar a normativa, revelan cifras oficiais. Pola súa parte, o Gabinete de Erdogan atribúe ás empresas construtoras a responsabilidade, polo que emitiu máis de 100 ordes de arresto no sector. Amais, a Confederación de Empresas turcas estimou que os danos á economía do país por mor dos terremotos ascende a case 80.000 millóns de euros, equivalente ao 10% do produto interior bruto do país. Axuda en Siria Xa no territorio sirio, cuxos servizos públicos e infraestruturas estaban moi danadas despois de case 12 anos de guerra, o domingo chegou o primeiro cargamento de axuda dun país da Unión Europea (UE) -Italia-, despois de que Damasco criticara a semana pasada que nin Washington nin Bruxelas ofreceran axuda ao país. Así e todo, a UE asegurou que non ten unha posición común para erguer as sancións unilaterais contra Siria impostas polo bloque comunitario, e que para o país árabe limita a chegada de asistencia humanitaria. De forma semellante se expresaron expertos da Comisión de Dereitos Humanos da ONU, que reclamaron a fin das medidas coercitivas para favorecer a resposta humanitaria. Ademais, despois de asumir o fracaso da entidade á hora de entregar axuda no noroeste sirio -non controlado por Damasco-, Griffiths anunciou en Siria un programa de tres meses para “salvar a vida das persoas, albergar os afectados, apoiar as escolas e aumentar a subministración de alimentos”. Refuxiados sirios piden axuda Alladin insiste a France24 desde Turquía en "falarlle ao mundo enteiro, temos que levar axuda a Siria. Aquí é fácil conseguir axuda, alí é imposíbel". El é un dos máis de tres millóns de refuxiados sirios que viven no país desde o acordo da UE con Ancara para obstaculizar a súa chegada a Europa. Asemade, debulla como no seu país o número de rescates moi foi reducido pola devastación da guerra, coa poboación tratando de sobrevivir a intemperie sen contar con mantas ou comida. Co paso dos días tamén se están a multiplicar as denuncias de racismo contra os refuxiados sirios en Turquía, chegando a producirse agresións por parte de cidadáns turcos e a ser expulsados dos campos de emerxencia.