Amnistía Internacional advirte que a orde global e o Estado de dereito están a piques de "colapsar"

“En 2023, cometéronse de forma xeneralizada abusos reiterados contra os dereitos humanos” por parte de Estados, grupos armados e empresas multinacionais, todo isto no medio da “ofensiva contra os dereitos das mulleres, as nenas e as persoas LGTB”, conclúe o informe A situación dos dereitos humanos no mundo en 2023, divulgado a cuarta feira por Amnistía Internacional. A entidade sen ánimo de lucro fai fincapé en que o “colapso do dereito internacional” está próximo, algo que tamén afecta o Estado de dereito, e alerta de que os rápidos avances no ámbito da intelixencia artificial e o dominio das grandes empresas tecnolóxicas corren o risco de aceleralo en paralelo a unha “sobrecarga” de violacións aos dereitos humanos, no caso de que as regulacións continúen indo por detrás destas “innovacións”. O documento incide en que, no pasado ano, as “bases morais e xurídicas” da orde global nacida da derrota da extrema dereita na Segunda Guerra Mundial, que deu paso á creación da Organización das Nacións Unidas (ONU) entre outras institucións, “racharon en mil anacos”, pondo o foco en Gaza, que “para millóns de persoas en todo o mundo” é “agora o símbolo do absoluto fracaso moral de moitos dos seus artífices” á “hora de manter o compromiso absoluto” coa “nosa humanidade común”. No enclave palestino, onde o réxime de apartheid israelí está a perpetrar un xenocidio, “faltouse aos principios consagrados na Carta da ONU, aos Convenios de Xenebra, á Convención sobre o Xenocidio e ao dereito internacional dos seres humanos”, incidindo en que “non é só Israel”, e acusando os Estados Unidos e a Unión Europea (UE) dun “papel destacado” e dun “exemplo de dobre vara de medir”. A Corte Internacional de Xustiza, "consciente da traxedia humana", ordena a Israel que evite o xenocidio en Gaza Con todo, nesta ocasión, “estes poderosos axentes foron máis alá” e “demostraron que están dispostos a pór en perigo a totalidade da orde baseada en normas”, ademais de “desmantelar a nosa capacidade global de evitar o peor”. A entidade fixo énfase no “grotesco” do apoio de países occidentais ás accións israelís mentres o Exército sionista usa as armas que lle envían para “actos que probabelmente constitúan crimes de guerra”, ao tempo que denuncian crimes de guerra por parte de Hamás ou de Rusia na invasión de Ucraína. O acontecido o pasado ano, como a “desconcertante falta de medidas da comunidade internacional para impedir que se maten milleiros de persoas civís, unha porcentaxe terribelmente alta delas crianzas" confirma, segundo a secretaria xeral de Amnistía Internacional, Agnès Callamard, "que moitos Estados poderosos están a apartarse dos valores fundacionais de humanidade e universalidade proclamados na Declaración Universal de Dereitos Humanos”. O Consello de DDHH da ONU exixe un embargo de armas a Israel e insta a analizar as "consecuencias xurídicas" das vendas Á vez, atribuíu a “erosión do Estado de dereito” ás “masivas violacións en nome do terrorismo e a seguridade” na presentación do informe, que culpa Estados e grupos armados de tratar “a poboación civil como sacrificábel” e de ignorar o dereito internacional, como é o caso dos conflitos armados en Afganistán, Burkina Faso, Camerún, Etiopía, Libia, Malí, Níxer, Nixeria, a República Centroafricana, a República Democrática do Congo, Somalia, Siria, o Sudán do Sur e o Iemen, citando tamén as violacións aos dereitos humanos na guerra en Ucraína e Myanmar. Amais da violencia sexual contra as mulleres, “característica fundamental dalgúns destes conflitos”, tamén remarca o “lugar central” da discriminación racial, clave no sistema de apartheid israelí contra o pobo palestino, e que tamén está detrás das “restricións ilexítimas” ás protestas a favor de Palestina que impuxeron de forma preventiva Alemaña, Austria, Francia, Hungría, Polonia e Suíza, acompañadas polos medios de comunicación occidentais cunha “retórica que deshumanizou o pobo palestino”, a difusión de “discursos racistas” e a equiparación das “persoas musulmás con terroristas”. Esta discriminación tamén se reflicte “no trato dispensado a quen foxe de conflitos e outras crises”, pois as “políticas de disuasión e externalización da migración” dos Estados Unidos, a UE e outros Estados europeos, que obriga estas persoas “a emprender viaxes perigosas”, contrasta co “trato xeralmente positivo que dispensaron á poboación ucraína”. No tocante ao machismo, “as autoridades fracasaron sistematicamente en todo o mundo” en facer fronte “á arraigada violencia de xénero e á impunidade da que decote gozan os agresores, ademais de desatender as necesidades que as sobreviventes teñen a longo prazo”. Denuncia que “as disparidades de xénero se están a acrecentar”. As mulleres, canda persoas LGTB e pobos orixinarios, sofren unha “discriminación profundamente arraigada” con empresas multinacionais como partícipes. O texto tamén analiza o desenvolvemento da intelixencia artificial xerativa e outras tecnoloxías, “que xa fixeron medrar a desigualdade e prexudicaron comunidades marxinadas en áreas como o acceso aos servizos estatais, a actuación policial, a seguridade e a migración”. Apunta directamente “as empresas de capital risco que invisten en novas tecnoloxías” por “incumprir acotío a súa responsabilidade de respectar os dereitos humanos”. Chomsky e o ChatGPT Antes de reclamar que os Gobernos “freen as grandes empresas tecnolóxicas, abordando en particular os prexuízos do seu modelo empresarial baseado na recompilación de datos”, insistiu en que este modelo de negocio menoscaba os dereitos das crianzas e persoas novas. Tamén exixe que se prohiban “inmediatamente os programas espía e a tecnoloxía de recoñecemento facial”. Reformas necesarias Con respecto ao Consello de Seguridade da ONU, no que Washington vetou en distintas ocasións a petición dun alto o fogo en Gaza, Amnistía Internacional insta a unha reforma para que os membros permanentes “non poidan utilizar o seu poder de veto sen control” e reclama que se reforcen as institucións da ONU cun “papel preventivo” e se debatan “as causas fundamentais dos conflitos”. Tamén critica “a dobre vara de medir” e “o criterio selectivo” da Fiscalía da Corte Penal Internacional, que emitiu unha orde de arresto contra o presidente ruso, Vladimir Putin, por presuntos crimes de guerra en Ucraína máis aínda non actuou perante o xenocidio en Gaza. Abuso da forza por parte da Policía A o respecto do Estado español, Amnistía Internacional traslada a súa preocupación polo uso excesivo da forza por parte da Policía, pondo como exemplo o uso de balas de goma para disolver manifestacións en Vigo. Asemade, remarca que non se investigou “eficazmente” o masacre de persoas migrantes na fronteira de Melilla de 2022, a espionaxe con Pegasus, que afectou a independentistas cataláns, ou as mortes en residencias de maiores na pandemia de Covid-19.