Soil, Not Oil

Na miña recente encetada colaboración con Nós Diario uso títulos de libros significativos para a economía ecolóxica como título para as miñas achegas. E tradúzoos ao galego. Desta volta manteño o orixinal por facer un recoñecemento explícito a Vandana Shiva, a autora que no 2008 publicou ese libro co subtítulo Cambio climático, pico do petróleo e seguridade alimentar. Obviamente, a intelectual hindú non se refire a unha substitución de "insumos" senón ao antagonismo entre sistemas de produción e modos de relación entre o sistema socioeconómico e a biosfera. Modelos confrontados en escala dos impactos e en distribución dos resultados. Uso esta escusa para conectar co que se puido escoitar o sábado 23 de setembro durante a celebración do 50 aniversario do Sindicato Labrego Galego, un acto que tivo lugar nas Encrobas. Baixo as augas de Castrelo e polas chemineas de Meirama desapareceron para sempre as terras produtivas do val do Miño en Castrelo (O Ribeiro) e do val das Encrobas (comarca de Ordes). No seu canto chegaron os aproveitamentos enerxéticos intensivos, hidroeléctrico e de lignito, dunha empresa galega na súa orixe que rápido foi absorbida pola globalización fosilista. O impacto político de fitos coma estes empurraron o movemento de defensa da Terra e de defensa labrega, liderado polo Sindicato Labrego Galego. Resgardar as variedades vexetais e animais tradicionais e os sistemas de produción onde importaba, e segue a importar, quen produce os alimentos, como se producen, onde se producen e quen os adquire e os consome. Resaltar o que hai máis aló do volume do produto, non ficar só co superficial, coa saca de patacas, por así dicilo. Velaí chanzos para facer o camiño da Terra, a prol da biodiversidade local e do funcionamento dos ecosistemas. Elos requiridos para producir alimentos de calidade mediante procesos que non desprezan os efectos que ten a súa produción e consumo sobre outras persoas e sobre o medio ambiente. Soil, not Oil, diría Shiva. Loita ambientalista Cando o fosilismo predomina, e non a Terra, avanza o monocultivo forestal, como ocorreu en Galiza desde a metade do século pasado, ou procédese a desecar, case na súa totalidade, a Lagoa de Antela, más de 40 km2 de terras húmidas postas ao servizo do Oil. Ese asoballamento da Terra polo petróleo detéctase cando máis dun terzo da superficie agraria útil de Galiza (Nós Diario, do 14 de setembro) está abandonada, sen contribuír á produción final de alimentos ou á intermedia (podería ser fonte de proteínas para os animais ou acumular biomasa con fins enerxéticos locais) ou tamén na perda de máis de 400.000 empregos na agricultura galega nas últimas catro décadas. Cando o fosilismo predomina, e non a Terra, avanza o monocultivo forestal, como ocorreu en Galiza desde a metade do século pasado As políticas públicas, aceleradas coa entrada na CEE, de fomento da modernización agraria trouxeron ás nosas comarcas o modelo fosilista de produción de alimentos cando xa había voces que o denunciaban como inviable social, ambiental e culturalmente. Era, e aínda é, viable economicamente, pero só para algúns. Permíteselles socializar, é dicir, trasladar á sociedade moitos dos seus custos. Pagámolos todos, os que xa vivimos e os que van vivir no futuro. Só así pode o sistema alimentario (e enerxético, e de transporte...) fosilista predominar sobre a Terra, e sobre as persoas e as comunidades. Asemade, no actual capitalismo da vixilancia asistimos á invasión da terra, e do mar, por industrias renovables baixo a lóxica fosilista da acumulación en poucas mans e do crecemento económico indefinido. Unha febre eólica apurada en terra pola política autonómica que desde 2017 concede a posibilidade de excluír a competidores sen realizar investimentos, e desde 2021 desacouta miles de hectáreas ata ese momento libres de industrias fosilistas eólicas. O sábado pasado, no 50 aniversario do xurdimento das Comisións Labregas, falouse de coidar as augas dos mananciais nos montes e de non permitir súa conversión nunha mercadoría. Defendeuse a Terra para producir alimentos e para vivir fronte ao acaparamento das empresas eólicas. Berrouse contra o proxecto de baleirar de xente o rural, eliminando así os defensores da Terra e facilitando a ocupación de territorios ricos en recursos naturais. A loitas labregas e ambientalistas das Encrobas e de Castrelo non alcanzaron para parar o petróleo fronte á Terra. Si o conseguiron as históricas loitas de raíces ecoloxistas, de defensa da Terra, da Marisma de Baldaio, da Nuclear de Xove ou do Salto de Sela. Actualmente Sasdónigas, O Galiñeiro, Caaveiro... son os nomes da vitoria labrega, do triunfo da Terra sobre o petróleo. Loitar contra o cambio climático, berraban as labregas nas Encrobas hai unha semana, non pode estar por enriba dos dereitos das comunidades locais e non pode haber un futuro sustentable se o Soil non vence ao Oil.