As inspeccións da Xunta non garanten os prezos xustos para o agro, segundo os sindicatos

O cumprimento da Lei da Cadea Alimentaria, aprobada en 2021 polo Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA) co obxectivo de que as relacións comerciais sexan máis xustas, transparentes e equilibradas, continúa a ser motivo de desconfianza no sector do agro. Un dos motivos que sinalan desde os sindicatos labregos e asociacións de consumidoras e consumidores é a falta de máis controis. Ademais, demandan que se detecten nos contratos casos de incumprimento, con sancións máis elevadas que afonden nos prezos que figuran neles. Desde 2022 constituíuse un comité de cooperación no que participan os Gobernos autonómicos, entre eles o galego, que se reúnen con carácter anual e trasladan os datos á Axencia de Información e Control Alimentarios (AICA), dependente do Ministerio. Na Galiza, no primeiro ano, leváronse a cabo só quince inspeccións de oficio, cinco no sector lácteo e dez no cárnico, mais controláronse outras 232 relacións comerciais, 32 entre produtores de leite cru e as 200 seguintes entre os gandeiros de carne. Ese ano non se impuxo ningunha sanción. No segundo, en 2023, as inspeccións de oficio foron 28, e delas 20 foron no sector do viño, sete no sector vacún de leite e unha no de leite cru de ovella. Ademais foron revisados un total de 250 contratos con sete sancións finais postas na Galiza: catro delas á industria cárnica bovina por non formalizar contratos por escrito, dúas ás adegas vitivinícolas polo incumprimento dos prazos de pago e unha á industria láctea por non incluír nos contratos todos aqueles extremos que por lei teñen que conter. Planas defende que a Lei da Cadea Alimentaria "funciona" Sectores con sancións En opinión da secretaria xeral do Sindicato Labrego Galego, Isabel Vilalba, as inspeccións e as sancións son “pouco efectivas” por non equilibrar a cadea de valor onde agora mesmo “a parte produtora segue a ser o elo máis débil e non se protexen os seus dereitos”. Explica esta afirmación en declaracións a Nós Diario sinalando que se vixían os contratos, mais “o prezo que figura e a súa duración segue a ser unha imposición unilateral das empresas”. O sector con máis sancións en firme na Galiza é o cárnico e, neste caso, foi por non formalizar os contratos por escrito. Desde a Federación Rural Galega (Fruga), o coordinador de sectores gandeiros, Elías Somoza, entende que a cifra "é insignificante e demostra a falta de interese da Xunta da Galiza en solucionar o problema da cadea alimentaria". Pola contra, lembra "a cantidade de controis e sancións que padecen as explotacións por calquera motivo todos os días". En declaracións a Nós Diario, o responsábel de agricultura e gandaría de Unións Agrarias (UUAA), Xosé Ramón González, opina que son “poucos casos” nunha realidade que agocha “un ramo comercialmente arcaico que aínda a día de hoxe emprega prácticas medievais” como é o caso do trato de palabra. Nesta situación, urxe unha “modernización para defender os intereses das produtoras e dos produtores”. Considera que urxen “máis inspectoras e inspectores ademais de dar seguridade cando se quere denunciar”, unha das razóns polas que non se pon en coñecemento das autoridades situacións que prexudican ás explotacións gandeiras. “Ten que existir unha figura por riba que protexa, se non a industria ten as de gañar, quitando un gandeiro e comprándoo a outro”, sentenza. O control da cadea alimentaria, fundamental para sindicatos e organizacións do agro e do mar No caso do sector vitivinícola, o presidente da Asociación Galega de Viticultura (AGV), Roberto Rivas, explica a Nós Diario que é unha situación difícil con poucas denuncias. "Denunciar é o último recurso que ten o colleiteiro para cobrar e sabe que xa non volverá traballar para esa adega”, sinala, “sempre que se poida arranxar faise, moitas adegas teñen problemas de liquidez no tempo posterior á certificación da colleita por parte das Denominacións de Orixe”, engade. Peor é a situación en relación aos prezos “desde que non existe para os contratos homologados unha mesa que regule o que se paga pola uva", apunta Rivas, "e máis cando hai un ano de boa colleita", engade. Nese caso, malia a existencia da Lei da Cadea Alimentaria, a AGV demanda negociar o prezo a través dunha mesa do viño. Multas reducidas Outra das queixas en relación ao resultado das inspeccións é o importe das multas que se impoñen unha vez rematado o proceso e certificados os incumprimentos da Lei da Cadea Alimentaria. Desde a organización Facua-Consumidores en Acción sinalan que, a nivel estatal, de media ascenden a 3.289 euros. Partindo dos datos de propia AICA, en total foron 195 as sancións firmes que se emitiron desde xaneiro de 2023 até a actualidade. As súas contías oscilan entre 1.801 e 42.769 euros. Desde esta entidade lembran que, até agora, ningunha destas sancións impúxose como consecuencia da prohibición da venda a perdas. O BNG proporá no Congreso a reforma da Lei da Cadea Alimentaria A Central Lechera de Lugo está entre as multadas A Lei da Cadea Alimentaria introduciu a obriga de publicar con carácter trimestral as sancións impostas por infraccións graves e moi graves firmes en vía administrativa ou, en caso de interpoñerse recurso contencioso-administrativo, en vía xudicial. Na publicidade incluirase a identificación da empresa infractora, a infracción sancionada e a sanción imposta. Entre as últimas multas na Galiza figura, na listaxe da AICA do primeiro trimestre de 2024, unha multa de 18.001 euros á Central Lechera de Lugo SL por “resistencia, obstrución, escusa ou negativa ás actuacións da Administración” e a Vinícola de Chantada, SA cunha sanción de 1.800,60 euros por "incumprimento nos prazos de pago". Sen transparencia Porén, para organizacións como o SLG, a súa aplicación na Galiza “non é nada transparente”. Isabel Vilalba lembra que a Xunta nos contratos “non mira as marxes dos produtores e queda só no control das cláusulas”. Ademais, “non publican as empresas que visitan nin as que son sancionadas, semella que buscan protexer a identidade dos infractores”. Nós Diario solicitou varias veces esta información á Consellaría de Medio Rural sen obter resultado ao feche desta edición.