Propostas para o cambio galego

A estas alturas resulta evidente o esgotamento e fracaso do modelo económico deseñado polo Partido Popular, onde a aposta case en exclusiva polo turismo e o servilismo aos poderes económicos afíns deixa unha Galiza en retroceso demográfico, con menos emprego, sen base industrial, con fuga de empresas e de aforros e unha escasísima taxa de investimento. Así non sorprende que as enquisas estean a reflectir un desexo maioritario de cambio en Galiza, e tamén sinalan que de producirse, estará encabezado polo BNG. Non é pouca a responsabilidade e esta organización púxose mans á obra co reto. Entre as accións que levou a cabo, impulsou un "consello asesor do cambio galego" para "definir con claridade, ambición e realismo o proxecto económico do futuro Goberno galego", en palabras de Ana Pontón. Deste xeito fomos convocadas para realizar achegas máis dunha vintena de persoas procedentes de diferentes áreas de coñecemento, tendo como eixo transversal a aposta por un modelo centrado no pais e por ter capacidade para decidir sobre os nosos asuntos. Algunhas achegas Foi unha encomenda ilusionante e é de agradecer que conten con un para estas tarefas. Con respecto ás miñas achegas, en primeiro lugar reflexionei sobre a necesidade de impulsar un emprendemento que transforme, privilexiando a xestión sustentábel dos residuos e a economía circular; os coidados ás persoas; o comercio de proximidade, de segunda man e o intercambio; a valorización da nosa lingua e cultura; o apoio á rehabilitación, á bioconstrución e á eficiencia enerxética, apostando por desenvolver a madeira na construción; os proxectos intensivos en coñecemento e de base tecnolóxica; iniciativas que empreguen o código aberto; as finanzas éticas e autocentradas e fomentar a economía social e o cooperativismo. En definitiva, resolver necesidades sociais e non só xerar beneficios particulares. Propuxen tamén avanzar na redución da xornada laboral e no mellor reparto do emprego sen redución salarial. Se ben Galiza non ten competencias para mudar o Estatuto dos Traballadores, si que pode liderar o diálogo social para deseñar plans que contemplen reducións da xornada ou para levalo a cabo no emprego público e nos servizos subcontratados, introducíndoo como criterio para as adxudicacións. Por último, en tanto non se materialice un sistema de concerto económico, formulei un sistema de financiamento transitorio que contemple avances claros en autonomía (maior capacidade para obter recursos) e en suficiencia (maiores recursos). Isto é, incremento da capacidade normativa nos impostos cedidos total ou parcialmente, maior ponderación dos factores que incrementan o custo da prestación de servizos en Galiza como a dispersión e o envellecemento, e a cesión completa do IRPF e IVE. É de especial relevancia a proposta do Pacto Galego pola Ciencia co obxectivo de lograr un investimento en I+D+i de 3% sobre o PIB en 2030 O pasado 3 de xaneiro presentáronse as conclusións deste consello asesor, e independentemente de como o BNG teña a ben incluílas no seu programa, saíron á luz pública propostas ben interesantes. Destaca a aposta pola transformación tecnolóxica e industrial e o desenvolvemento dos sectores produtivos. Así, proponse un plan de fomento que busca un forte incremento do peso da industria no PIB e plans estratéxicos de impulso de sectores de gran potencial de crecemento. É de especial relevancia a proposta do Pacto Galego pola Ciencia co obxectivo de acadar un investimento en I+D+i do 3% sobre o PIB en 2030. Neste ámbito cómpre salientar a brillante exposición sobre a Intelixencia Artificial que nunha reunión deste consello achegou a catedrática Nieves R. Brisaboa, e que amosou a vontade do BNG por actualizarse ante os fortes avances tecnolóxicos que estamos a vivir. Sector público As conclusións tamén poñen de manifesto a relevancia do sector público como elemento tractor da economía: creación dun Instituto Galego de Crédito e Investimento, posta en marcha dun Plan de Investimentos Estratéxicos e Transformadores con gran capacidade mobilizadora de recursos ou unha estratexia de compra pública responsable para apoiar o tecido produtivo de base territorial. O máis que necesario novo modelo enerxético que se enuncia contempla tamén a creación dunha empresa pública de enerxía, ademais da aposta por unha tarifa eléctrica galega. Non hai espazo para citar todas as propostas, entre as que se atopan avances cara á soberanía alimentaria, condicións laborais dignas, incluíndo a redución de xornada ou un novo modelo de coidados, pero si queda oco para afirmar que estas achegas nutrirán o programa económico, solvente, ambicioso transformador e realista que Galiza precisa.