O futuro da agricultura ecolóxica galega vai máis aló das axudas directas

Asituación do sector ecolóxico na súa vertente agroalimentaria ten cambiado moito nos últimos anos na Galiza. Co paso do tempo, conseguiu mudar o seu funcionamento cara a unha alternativa real, seguindo os pasos que se están a dar tamén na Unión Europea (UE). Porén, son moitos os retos que aínda ten por diante nun panorama complexo como o actual. A Xunta asume erros na xestión das axudas á agricultura ecolóxica O Foro Económico da Galiza, co fin de conseguir unha fotografía real do momento que se vive no país no sector, reuniu un equipo de investigación para que realizase un informe ao respecto. O traballo, titulado O futuro da Agricultura Ecolóxica galega no marco do Pacto Verde Europeo, presentouno esta quinta feira en Compostela o equipo disciplinar autor do mesmo, formado pola profesora María do Mar Pérez Fra máis os profesores David Soto Fernández e Ibán Vázquez González, da Universidade de Santiago de Compostela (USC). A memoria que se deu a coñecer considera que queda aínda camiño por percorrer para conseguir os obxectivos definidos pola UE en relación ao Pacto Verde e á súa estratexia “da granxa á mesa”. Pouca superficie certificada O informe sinala que a Galiza está entre os territorios que menor superficie certificada teñen a nivel español, tanto en termos de achega á superficie total (1,3%) como de porcentaxe sobre a Superficie Agraria Utilizada (SAU), que sería de 3,6%, ocupando o 11º e o 10º posto, respectivamente. “Se o obxectivo da UE é conseguir en 2030 o 25% da superficie certificada sobre a Superficie Agraria Utilizada (SAU), na Galiza estamos moi lonxe”, asegura a Nós Diario, David Soto, "mais tamén acontece no conxunto da UE, que supera por pouco o 9%”. Con todo, esta media agocha tamén unha gran disparidade entre os Estados que integran a UE. Disparidades que van desde o 26,5% ou o 22,4% da SAU de Austria e Estonia, ao 3,8% ou 1,6% dos Países Baixos ou Irlanda. Ademais, este investigador destaca que o sector ecolóxico a nivel estatal segue a ser moi dependente do comercio exterior, "aínda que con cambios nos anos recentes". Aumenta un 10% o consumo de produtos ecolóxicos pola Covid-19 Reestruturación do sector En relación ás políticas públicas, María do Mar Pérez Fra indica a Nós Diario que o apoio a nivel estatal da agricultura ecolóxica a través das axudas por superficie dos Programas de Desenvolvemento Rural (PDR) 2014-2022 foi “discreto”, cun 7,9%, e o previsto para 2023-2027 será de 10,9%. No caso galego as cifras son aínda peores, quedando en 1,1% no primeiro período e subindo a 2,6% no segundo. “Porén, instouse a unha modificación a Bruxelas, polo que finalmente quedaría en 6,2% do Fondo Europeo Agrario de Desenvolvemento Rural (Feader)". Pérez Fra defende neste informe que o papel da política pública “ten que ir máis aló das axudas directas ao persoal agricultor”. Considera que o sector “que está formado por máis de 1.000 pequenas explotacións” precisa dunha “reestruturación, no sentido de crear canles de comercialización e ciclo curto que permitan a chegada destes produtos aos consumidores cun custo que sexa asumíbel”. A profesora da USC recomenda “mellorar o asesoramento técnico das explotacións” por constatar na realización deste estudo “as dificultades que atopamos no seu proceso de conversión á agricultura ecolóxica, que non debe ser unha mera substitución de insumos”. Rafael Rivadulla: “O sector agroalimentario debe apostar moito máis polos aspectos tecnolóxico e ambiental” Pastos pobres No estudo tamén se fai pública a existencia dun desequilibrio na superficie certificada, moi centrada nas producións animais e cun peso relevante dos pastos pobres. Neste sentido, salientan que a superficie inscrita aumentou este ano na Galiza en algo máis de 12.000 hectáreas, máis dun 37%. Este incremento concéntrase, de forma maioritaria, neste tipo de terreos coa categoría de pradeiras. Por outra parte, o limitado da superficie destinada á produción vexetal para consumo humano é tamén unha eiva da agricultura ecolóxica galega, segundo o informe, que explica que a maioría da superficie concéntrase nos soutos de castañas. Outros cultivos que son relevantes dentro da produción agraria convencional, como hortalizas, froitas ou pataca (que representaron 13,7%, 10,8% e 5,7% da produción agraria no ano 2019), teñen, segundo o estudo, unha presenza actual na superficie en ecolóxico que cualifican de "testemuñal". A respecto das explotacións gandeiras dedicadas ao leite, o informe afirma que na actualidade traballan na Galiza 120 explotacións certificadas en ecolóxico. “Temos relevancia a nivel de Estado neste tema, cun 51%, mesmo superando o 40% que tratamos en leite convencional”, asegura a Nós Diario Ibán Vázquez. A produción vexetal ecolóxica segue a ser a materia pendente na Galiza Porén, salienta, en primeiro lugar, a existencia dunha parte das explotacións que, polo modelo produtivo adoptado, corren o risco de abandonar a produción ecolóxica nun contexto cambiante dos prezos dos insumos e do leite e dun deterioro do diferencial de prezos entre o leite ecolóxico e o leite convencional. En segundo lugar, constata que, aínda que a produción de leite ecolóxico da Galiza é maioritaria no contexto estatal, a oferta non é quen de atender a demanda do Estado español, que se está a cubrir na actualidade en máis do 50% con importacións. Un dato, este último, que mostra o informe presentado como unha das oportunidades existentes cara ao futuro.