Enerxía e auga: o futuro desexado

A transición enerxética está a mudar o noso territorio. A aceleración en investimentos vinculados co cambio tecnolóxico cara a enerxías renovables vén da man do recente impulso europeo que tenta dar resposta á difícil situación que vivimos tras a invasión rusa de Ucraína, momento no que se experimentaron os efectos negativos derivados da dependencia exterior, sexa enerxética dos combustibles fósiles, como alimentar, relacionada coa importación de cereais. Tocou, así, avanzar en seguridade enerxética básica, o que implica apostar pola implantación de capacidade renovable autóctona que substitúa as térmicas de carbón e plantas de gas natural. Para máis adiante se está a deixar un elemento crítico como o control sobre a orixe externa do capital investidor nas empresas enerxéticas europeas. Neste contexto de transición, son numerosos os proxectos que, partindo dos bos recursos naturais de que dispoñemos, están a desenvolverse preto de núcleos industriais e enerxéticos. Un exemplo pode ser o das Pontes. A central térmica está deixando paso a novas iniciativas empresariais intensivas no uso de enerxía. Ao atractivo do emprazamento enerxético engádese ademais o da dispoñibilidade de auga. A lagoa artificial é desexada por importantes investimentos nos que é chave o acceso á auga: unha fábrica intelixente de pneumáticos, unha bioplanta para a fabricación de fibra e biomateriais ou a planta de hidróxeno verde. Complementan esta relación estratéxica entre auga e enerxía outras infraestruturas relevantes coma os portos e portos exteriores galegos, referentes na aplicación da I+D+i en enerxías renovables, ou os encoros con aproveitamento para a xeración de electricidade. A combinación de ambos factores, dispoñibilidade de auga e capacidade de xeración de electricidade renovable, converten a Galiza nun lugar moi desexado para os investimentos. É por iso que semella fundamental poñelo en valor como sociedade e dende as administracións. Grazas a esta vantaxe estratéxica, estamos en condicións de poder seleccionar os mellores investimentos en termos de xeración de valor para o territorio e as persoas. É preciso definir que deseño estratéxico industrial queremos. Debemos establecer os criterios que deben cumprir as empresas. As iniciativas polas que se aposte agora van moldear a nosa estrutura produtiva e laboral dos vindeiros anos, impactarán na ordenación do territorio, así como definirán o noso papel na economía estatal e europea. Non todo nos debe valer, nin os primeiros que chegan son necesariamente as mellores opcións de futuro. Impactos positivos Na teoría, os investimentos produtivos adoitan traer consigo a contratación de persoal directo e a dinamización da economía na contorna, tanto directa como indirecta. Porén, son moitas as dúbidas sobre os efectos reais que vai ter a transición enerxética en termos de xeración de riqueza. O pagamento de impostos é unha das evidencias reais de vinculación co desenvolvemento do territorio. Así, as empresas que teñen a sede social na Galiza pódese dicir que están a contribuír de forma diferencial. A isto, moitas veces, únese un compromiso real nestas empresas por contratar capital humano cualificado autóctono e por tecer unha rede de negocio e de valor entre outras empresas de proximidade do seu sector e doutros. Son este tipo de iniciativas as que crean valor e interesan. Resulta imprescindíbel estabelecer indicadores de impacto socioeconó-mico ás empresas que queiran explotar os recursos da Galiza O establecemento de indicadores axudou a UE a avanzar no desenvolvemento das políticas enerxéticas vinculadas coa implantación das enerxías renovables. A medición das emisións de dióxido de carbono, por exemplo, e o posterior establecemento de límites ás mesmas e do mercado de dereitos facilitou a transición cara unha economía con menores emisións. As administracións dispoñen de distintas ferramentas lexislativas para poder decidir sobre o desenvolvemento do seu territorio. No contexto actual, resulta imprescindible establecer unha serie de indicadores de impacto socioeconómico que deban cumprir as empresas que queiran explotar os recursos do noso territorio. Deste xeito, indicadores como o nivel de contratación de persoal autóctono, porcentaxe de acordos comerciais con empresas de proximidade da cadea de valor, creación de sedes sociais galegas para tributar no lugar onde efectivamente desenvolven a actividade, ou outros impactos positivos sobre a poboación deberían servir necesariamente como criterios á hora de seleccionar a implantación daquelas iniciativas empresariais que definan a Galiza do futuro que desexamos.