Sete verdes contra o Pantone Green Desert

A Vella tecedeira engalanou os prados co encaixe branco das cabaciñas e margaridas. Para a festa dos maios estendeu un mantel de pampullos e pendura grilandas de chorima. Hai semanas que a traca das ameixeiras e cerdeiras seguida das pereiras e maceiras escorrenta o frío. O azar cóllenos polo lombo e empúrranos cara ao optimismo. A Vella derrama pródiga a súa habelencia química nos organismos que xerminan. O solo é quen xesta os segredos da Facedora ancestral. Discorren no escuro milleiros de mensaxes orgánicas por segundo. As sementes agardan o mandato das temperaturas mínimas que mornean. E para cada estoxo, cada casca, hai o grao exacto de lentura que rebenta as defensas. Colle pulo un novo ciclo e agroman grans, bulbos, rizomas. O solo, soporte nutricio da paisaxe agraria, amasado por mans labregas sen contar os séculos, tradúcese nun mosaico vexetal nunca taxado polo capital. A paisaxe rural estrutúrase en factores tanxibles. Mais tamén conta coa poderosa enerxía do inmaterial: a evocación. Manuel Colmeiro, pintor do agro de Silleda, podía diferenciar ata sete verdes nos prados canda a corta da herba. E teimoso, fixábaos no lenzo, por máis que a aldea que pintou durante décadas estaba ben distante no exilio americano e europeo. As contornas da codia terrestre tamén enraízan nas nosas células. Cadaquén acubilla, xunta os sofisticados órganos vitais, a sombra matriarcal dunha carballa, a vista da ría desde o cómaro, se callar a pontella que anoa os fíos do carreiro sobre o regato. A paisaxe emociónanos e susténtanos, é a segunda espiña dorsal que contribúe literalmente a manternos ergueitas. Deserto verde A xeración máis anciá ten en común o abraio ante a cantidade de árbores e coches que hai agora. Esta exclamación contén unha queixa e unha perda: nin tanto coche nin tanta árbore son boas. As plantacións de eucaliptos foron empurrando o espazo agrario, dando á ruína os solos profundos, longamente criados. Berrou Nós Diario en portada que a área forestal das plantacións converteuse no 51% da superficie arborada, rillando sen taxa na superficie agraria útil. Únome ao clamor contra a eucaliptización do NO sen fronteiras. Un manto ríspeto e monocromo tolda a paisaxe labrada e bótanos contra a estandarización do territorio. Esa muralla forestal que se interpón entre o que vemos e o que sentimos está a provocar un fondo desapego da paisaxe galega. Exactamente o contrario do que pretendía o Convenio Europeo da Paisaxe, en vigor desde 2004, que a recoñecía como elemento substancial na calidade de vida das persoas, nas súas aspiracións individuais e colectivas e no seu benestar social. En 2008 aprobouse a Lei 7/2008 de protección da paisaxe de Galicia, que abre así: "Unha das características de Galicia é a súa riqueza paisaxística". Mais se comparamos as ortofotos do PNOA –mapas.xunta.gal– arrepiaremos, pois trala prezada cortina da lei, o agro galego facía sitio ao 37% do eucaliptal europeo. E entraba de cheo no círculo vicioso da globalización da terra: avellentamento do rural, plantacións industriais, desleixo da cultura e o patrimonio, lumes, perda do solo e outra volta de plantacións. Un proceso deseñado desde unha escala tan pequena como para que a vivencia na terra, reflectida na matizada microtoponimia, se percibise coma un obviable verniz etnográfico. O secuestro da paisaxe acordado nas institucións. Desde os anos 70 o Movemento Sen Terra denuncia co termo deserto verde as macroplantacións que destrúen a Amazonia. Agora nós tamén somos a Amazonia. Monte vivo Perder a paisaxe implica cativeza na saúde, no senso de pertenza, o lecer, a creación, a lingua, a cultura, a beleza Axiña prenderá o azul das borlas e as paxariñas, os xacintos retíranse e loce a capota dos prados. Murcharon os cáncaros, xa prometen os estalotes. A marca global de cores Pantone descompón con precisión os tons da festa floral. O Primary Blue 040df7 é o que loce magnético na herba das doas. Esta cor enténdese ata na China. Mais, coñecemos cal é esta flor ou os tollemerendas, as malvelas? Esqueceremos as palabras ao mesmo ritmo co que se consolida a eucaliptocracia? Perder a paisaxe implica cativeza na saúde, no senso de pertenza, o lecer, a creación, a lingua, a cultura, a beleza. Quen nos quere tan mal e tan pobres? Galicia encóllese no verde 19-5918 TCX Mountain View. Ulos outros? Se a paisaxe é emoción, eis o proxecto Monte Vivo de custodia do territorio que desenvolve o IES de Ponte Caldelas. Xunto con entidades amigas, achega a mocidade ao compromiso de restaurar nunha aba do río Verdugo a respiración fonda do solo e o estralo dos setes verdes. A Vella anda a acordar os bidueiros.