O Son do Camiño, unha historia de exclusión do galego subvencionada

Bizarrap, Maluma, Aitana, Leiva, Duki, Eladio Carrión, Mora, Alt-J, The Kooks, Wolfmother, Royal Blood, Kaiser Chiefs, House Mafia e así até 50 grupos ou artistas conforman o cartaz do festival O Son do Camiño este 2023. En letra pequena, debaixo de todos estes artistas internacionais, aparecen os tres únicos grupos que contan con temas en lingua galega no seu repertorio: The Rapants, Fillas de Cassandra e Galician Army. Nada novo, sendo que desde o ano 2018, cando se organizou a primeira edición deste festival, a música en galego sempre brillou pola súa ausencia. Mais non só se vén constatando neste festival unha moi escasa presenza de música en galego senón tamén unha reducida presenza de mulleres, non só nas pasadas edicións, tamén nesta. En concreto, só 32% dos grupos que conforman o cartaz este ano teñen mulleres entre os seus integrantes. É o caso de Nervo, Sila Lua, Toccororo ou Bárbara Lago, entre outras. Un modelo cuestionado O xerente da plataforma Música ao Vivo, Manuel Alonso, atende Nós Diario para analizar o modelo de 'macrofestivais' e as consecuencias deste. Precisamente, Músicas ao Vivo traballa desde 2008 co obxectivo de "agrupar e unificar as inquedanzas das músicas de directo, e como plataforma de intercambio de información e opinión". Pretende ser, ademais, un lugar onde todos as músicas e músicos teñan cabida e así posuír unha voz común deste colectivo. A filosofía desta asociación baséase en dignificar a música en directo e o traballo das profesionais que a levan a cabo. Nese sentido, e en relación ao modelo de 'macrofestival', Alonso sinala que "estamos a falar dun modelo de adxudicación case directa e nós sempre facemos moito fincapé na porcentaxe e participación de grupos galegos e en galego e de presenza feminina que, no caso do Son do Camiño é moi minoritaria en ambos os casos", indica Alonso. O xerente de Músicas ao Vivo acrecenta que "parece que canto máis grande é o festival menor é a presenza de grupos galegos, e isto é algo que vimos constatando desde hai xa bastante tempo". Acerca das subvencións que reciben certos festivais de gran tamaño, Alonso fai fincapé en que "algúns non se outorgan nin sequera desde a Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic) ou a Consellaría de Cultura, senón que se outorgan a través de axudas destinadas ao turismo". "Vemos un proceso de 'festivilización' da cultura e tamén unha turistificación importante nestes procesos culturais. Son atraccións para xente de fóra sen ter en conta o que se está facendo aquí no país", manifesta Alonso. "Unha mágoa" Tamén en declaracións a Nós Diario, a presidenta de Músicas ao Vivo, a artista Sheila Patricia, sinala que é "unha mágoa que pase o tempo e que non corrixan esta situación [de pouca presenza de música en galego e de mulleres] aínda que só sexa de cara á galería". "Paréceme que é atentar contra nós mesmas porque se non alimentamos a industria no lugar en que se desenvolve, ao final chegará o momento en que a vexamos mesmo como foránea", engade. Para alén diso, Sheila tamén alude a unha "cuestión de responsabilidade por parte dos promotores que na súa maioría son xente galega que non vén de fóra". Sobre a presenza de mulleres no Son do Camiño, a presidenta de Músicas ao Vivo asegura que "é mellor nin falar do tema, mais non só nos macrofestivais, tamén no resto. Debemos impulsar a presenza de máis mulleres na industria musical". O papel das Administracións Pola súa parte, Patricia Hermida, presidenta da Asociación Galega de Empresas Musicais (AGEM) indica a Nós Diario sobre o modelo do Son do Camiño que "temos un gran defecto sobre todo en temas de políticas culturais. O que alegan as grandes programadoras na Galiza é que os grupos galegos non venden abondo entradas para ser programados". "Nun clima onde a subvención é unha gran parte da entrada de diñeiro dos festivais, si debería de haber un pouco máis de presión por parte de todos eses organismos das Administracións públicas para que esta programación estivera máis equilibrada. Se non existe unha vontade propia, temos que introducir mecanismos de corrección. Sexa en termos da presenza de mulleres como en termos de lingua", acrecenta Hermida. Sobre a presenza de mulleres na industria da música, Hermida asegura que "dentro da industria hai presenza de mulleres, mais os cargos que se ocupan están relacionados ao coidado. Está presente na atención á prensa ou ás e aos artistas mais non está nos lugares de toma de decisións. Hai poucas mulleres directoras de festivais e non as hai por non permitirlles o acceso a estes círculos que poden ter poder de decisión.