Sen présa

Pasaban das dúas e no posto só quedaban o roll up e algún que outro pequeno folleto con información publicitaria. Do queixo, nin rastro. O rapaz do posto traseiro xirouse, saudounos mostrando un sorriso inmenso na faciana e díxonos que o compañeiro estaba na cafetería. Estabamos nun pequeno recinto feiral. Non tiña perda, pero xa mesmo se achegou el a nós. Era miúdo. Sagaz, pero próximo e humilde. Un tipo peculiar. Difícil imaxinar a súa traxectoria. Celebrábase a VI Feira do Queixo de Moeche e I Feira Estatal de Queixarías Artesás QueRed e alí estaba, un dos finalistas da VIII edición do Premio Cervezas Alhambra de Arte Emergente decorrido hai unhas semanas na feira nacional por excelencia de arte contemporánea, en ARCOmadrid 2024. A Galiza en ARCOmadrid 2024 A presenza galega neste certame, marcado este ano pola ausencia de Juana de Aizpuru como nai indiscutible do evento, ten que ser salientada, independentemente da baixada sufrida nos últimos anos. Empezando por Manuel Segade, elixido recentemente director do Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía e cun recorrido excepcional, hai que subliñar o traballo propio en todos os ámbitos. Das galerías galegas é Nordés a que se sitúa como referente. Á fronte dela, Chus Villar segue traballando para facelo posible. As propostas de Pablo Barreiro, Luisa Pastor, Rosendo Cid, Julia Huete, Mar Ramyn, Chelo Matesanz e Miguel Marina fixeron o seu espazo, sendo galardoado este último co Premio ARCO Comunidad de Madrid xunto co traballo do colectivo Fuentesal Arenillas, obras que formarán parte da colección do CA2M (Museo Centro de Arte Dos de Mayo), rexido anteriormente polo mesmo Segade que citabamos antes. Amais diso, artistas do tamaño de Paco Leiro (Cambados, 1957), por exemplo, que amosaba obra –para non variar– na recoñecida Marlborough. Un dos nosos artistas máis internacional e máis certeiro. Ese Leiro hermético, sinxelo e honesto que fai que as súas pezas adquiran unha dimensión que sae dos seus límites físicos. Son moitos máis os que mostraron obra en distintas galerías, pero non é momento agora de falar deles, aínda que ben o merecerían polo seu arduo traballo para continuar consolidando a nosa arte galega contemporánea. Porén, o caso que nos ocupa é outro. Arte emerxente Na esperada feira, concorren diferentes programas, actividades, foros… como é habitual nun acontecemento destas características e Madrid énchese de arte en paralelo esparexida nos numerosos eventos satélites. Dentro de ARCO, algunhas empresas privadas tamén apostan pola creación artística participando con diferentes iniciativas. Unha delas é o premio de arte emerxente que convoca Cervezas Alhambra desde hai oito anos xa. Carlos Reija, o artesán que xunto a Fernández Pello fixo do queixo do Cebreiro unha obra de arte A convocatoria aposta pola ligazón entre arte e artesanía, conseguindo un proxecto moi interesante en que artistas e artesáns traballan man a man para crear conxuntamente unha peza artística, froito dun proceso creativo que non hai que apurar, senón todo o contrario porque precisa dun tempo que moitas veces non depende da acción antrópica. De feito, o premio deste ano convocouse baixo o lema "Sen présa". De entre case unhas 150 propostas, tres quedaron finalistas: "Pizarra mágica (tiempo y aguas)" de Claudia Pagès e Victoria Rabal, "Almuerzo solar" de Fermín Jiménez Landa e Encarnita Berrio (gañadores do premio) e "Diente de leche. Muela del juicio", de Carlos Fernández Pello e Carlos Reija. A recuperación dos oficios a través das linguaxes artísticas pon a descuberto a súa compoñente estética, mais tamén a súa carga poética se nos fixamos con atención. Pois ben, ese mestre queixeiro do que falamos ao principio é Carlos Reija, o artesán que, xunto a Fernández Pello, fixo do queixo do Cebreiro unha obra de arte (aínda que xa o é). Reija decidiu hai uns anos empezar a facer queixos, dadas as futuras previsións para a súa explotación gandeira, situada na parroquia de Barredo no municipio de Castroverde (comarca de Lugo), coa baixada dos prezos do leite. A súa historia non deixa a ninguén indiferente. Pasou por diferentes fases até converter esa explotación nunha queixaría na que apostou pola diferenciación e a exclusividade na que amais de facer o queixo fresco do Cebreiro (DOP), investigou no pasado para conseguir un queixo curado de vaca excepcional que gañou o recoñecemento dos expertos. Con espírito innegablemente inquieto, non dubidou logo en colaborar co artista madrileño de raíces galegas para facer xuntos esas pezas dentais recubertas desa versión curada do queixo do Cebreiro, sometidas a diferentes graos de fermentación e maduración para obter esas obras vivas nas que os fungos e os fermentos fan a súa función sen présa ningunha, poñendo así en valor ese proceso artesanal máis que centenario.