Ribeira recupera un descoñecido Colmeiro gravador

Corenta e oito gravados de Colmeiro extremadamente raros poden verse agora, até o 30 de xuño, no Museo do Gravado de Artes, en Ribeira. As pezas foron realizadas polo artista durante a súa estadía na Arxentina e previamente a esta mostra só se fixeran entre 15 e 20 copias, o que as facía moi difíciles de ver: nalgún caso, mesmo se trata de estampas inéditas na súa exhibición pública. A punta seca é unha técnica de gravado pensada para tiradas moi curtas, porque a prancha orixinal sofre moito durante o proceso de impresión, e iso explica que existisen tan poucos exemplares destas pezas. Porén, unha operación de "rescate" púxose en marcha a partir das pranchas orixinais. "A familia de Colmeiro gardaba as pranchas e o Museo do Gravado viu a posibilidade de facer unha nova edición que resucitase esas pezas", advirte Carlos L. Bernárdez, comisario da exposición, en conversa con Nós Diario. Daquela, contactaron cun mestre gravador, Pepe Míguez, para que limpase e restaurase as pranchas e, posteriormente, nos mesmos talleres do museo, fíxose unha edición de 25 exemplares numerados e autenticados ante notario. "As pranchas da punta seca son moi delicadas", apunta Bernárdez, "polo que a posibilidade de que se poida volver imprimir unha edición destas imaxes é practicamente nula, o que lle outorga unha singularidade e un valor a esta tiraxe moi notábel". Con vinte das copias elaboráronse edicións especiais para coleccionistas, que se presentan nun estoxo ideado para a ocasión. As outras cinco series irán para a familia de Manuel Colmeiro, propietaria das pranchas -que tamén se exhiben na mostra-, ás institucións que participaron no proxecto e ao propio Museo. Colmeiro: identidade e vangarda. A cara máis comprometida do pintor Humanismo moderno "Dentro da traxectoria de Colmeiro, estas obras encádranse no que nalgún momento denominei humanismo moderno", declara Bernárdez. "Son obras que reflexionan sobre a herdanza grecolatina, que toman como referente para difundir un discurso antifascista que facía fronte ao horror vivido en Europa na guerra de España, primeiro, e na II Guerra Mundial, despois". Hai dous anos, unha exposición tamén comisariada por Bernárdez mostraba os paralelismos destas creacións do exilio galego coa reflexión emprendida por Picasso na súa famosa Suite Vollard, na que combinaba fontes clásicas para enfrontar o harmónico e o monstruoso, a dialéctica entre o apolíneo e o dionisíaco. Apelábase a un mundo idealizado da Grecia clásica para opoñela á brutalidade do fascismo que levara a barbarie a toda Europa. No contexto da diáspora galega, reflexións semellantes dábanse na obra de artistas e escritores como Lorenzo Varela, Arturo Cuadrado e, sobre todo, Luís Seoane. "Na obra de Colmeiro, ese tipo de discurso xa se dá a finais dos anos 30, nas ilustracións realizadas para o libro De catro a catro de Manoel Antonio, ou no cartafol 15 debuxos, nos que os ideais clásicos están postos ao servizo dunha reflexión sobre a identidade galega", afirma Bernárdez. No exilio, ese neoclasicismo toma a forma dunha resistencia democrática que reformula símbolos da tradición galega para denunciar a crueldade do fascismo e as guerras xurdidas en Europa. "Na obra de Colmeiro, por outra parte, existe a influencia, moi poderosa, de Cézanne, que tamén fora un referente de Picasso", lembra o comisario da mostra. "A harmonía que atopa nas paisaxes do pintor francés actúan como un espazo de resistencia ante a atrocidade fascista, mais tamén como un locus amoenus que se identifica cunha Galiza arcádica, perdida, deixada atrás, e que debe ser reconstruída". Carlos L. Bernárdez: O Colmeiro oculto Estampas singulares Nas imaxes expostas no museo de Ribeira atópanse moitas imaxes que se refiren a ese duplo papel xogado pola reconstrución neoclásica: figuras femininas -a muller galega traballadora- que simbolizan a terra, paisaxes da Galiza que representan a convivencia e o traballo en paz, recreacións da arquitectura galega na que pode aparecer mesmo a catedral de Santiago, reformulacións do tema das tres gracias tomados de Cézanne... "Mais tamén existen algunhas obras que, sen perder ese fío temático, son bastante singulares", sinala Bernárdez. "É o caso da estampa titulada Cidade destruída, unha maternidade na que a figura feminina protexe a crianza do que semella un bombardeo. Ou a titulada Homes, que mostra unha figura humana diseccionada por outros personaxes, que propón unha reflexión bastante implacábel". Colmeiro: a cor como territorio da emoción