Estes premios, sen dotación económica desde que pasaron de ser Premios Nacionais a Premios da Cultura en 2009, son convocados anualmente pola Consellaría de Cultura e Educación. O galardón deste ano consiste nunha escultura do artista Manolo Paz, que os premiados e premiadas recibirán nun acto a realizar en vindeiras datas.
Letras
Escritora e referente do pensamento feminista, o destacado labor de María Xosé Queizán abrangue distintos estilos e xéneros. Como narradora é autora de obras como ‘Amantia’ e a biografía de ‘Emilia Pardo Bazán. Unha nena seducida polos libros’. Como poeta é autora das obras ‘Metáfora da metáfora’, ‘Despertar das amantes’, ‘Fóra de min’, ‘Non o abras como unha flor’ e ‘Cólera’, ademais de diversas pezas teatrais, e como ensaísta publicou, entre outras, ‘A muller en Galicia’, ‘Recuperemos as mans’, e ‘Mary Wollstonecraft Shelley e a súa criatura artificial’. Na actualidade dirixe a revista ‘Festa da Palabra Silenciada’.
Artes escénicas
Sarabela Teatro é a compañía privada galega que acadou máis premios María Casares da historia. Integrado por Ánxeles Cuña, Elena Seijo, Sabela Gago, Fina Calleja, Fernando Dacosta, Suso Díaz, Tito Asorey e Nate Borrajo, o grupo puxo en escena os seus espectáculos desde a década dos anos oitenta, tanto en Galiza como no ámbito internacional. ‘Ensaio sobre a cegueira’, ‘A Esmorga’, ‘Sexismunda’ e ‘Así que pasen cinco anos’ son algunhas das obras dunha compañía que tamén participa na organización da Mostra Internacional de Teatro Universitario de Ourense, da Mostra de Teatro Infantil e do Festival Internacional de Teatro de Ourense.
Música
Director e pianista compostelán, Maximino Zumalave é fundador e director do Coro Universitario de Santiago e do Collegium Compostellanum, principal director convidado da Orquestra Sinfónica de Galicia entre 1992 e 1995, e director asociado da Real Filharmonía de Galicia, da que foi fundador; así como director asociado da Escola de Altos Estudos Musicais e profesor de Sinfonismo nos cursos universitarios internacionais ‘Música en Compostela’. É membro da Real Academia Galega de Belas Artes e do Consello da Cultura Galega.
Audiovisual
A cooperativa Numax, primeira sala de cinema galega integrada na Rede de Exhibición Europa Cinemas, enfoca a súa programación integramente á difusión dos filmes en versión orixinal. Alén disto, promove o proxecto Numax Distribución que distribúe polo resto do Estado filmes de autor contemporáneos. Este proxecto cultural incorpora tamén unha libraría e un laboratorio de gráfica e vídeo.
Lingua
A Irmandade Xurídica Galega é a continuadora dunha tradición de xuristas impulsores do uso da lingua galega na actividade xudicial, como Sebastián Martínez Risco, Ramón Carballal Pernas, Valentín Paz Andrade e Lois Peña Novo. O traballo dos profesionais do dereito que conforman a entidade contribúe de xeito destacado a acadar un maior uso da lingua propia de Galicia no exercicio da Xustiza.
Patrimonio cultural
O Museo de Pontevedra é unha institución pública dedicada a conservar, exhibir, investigar e difundir pezas de singular valor patrimonial. Cunha destacada programación expositiva, o museo desenvolve un labor de investigación propio centrado principalmente nos seus fondos, entre os que se inclúen algúns de especial relevancia como os de Castelao e de interese artístico como esculturas de profetas procedentes da fachada exterior da catedral de Santiago, a colección de olaría tradicional ou a colección Sodesco composta por 313 pinturas de autores galegos e foráneos de entre os séculos XV e XX, entre as que se inclúen obras de Berruguete, Sorolla, Van Der Hamen, Rusiñol ou Julia Minguillón.
Artes plásticas
Crítico de arte, Miguel Fernández-Cid foi director do CGAC durante unha década e director da Fundación Torrente Ballester en Santiago de Compostela. Comisario de exposicións de artistas galegos e estatais e cunha ampla traxectoria docente no ámbito universitario.
Proxección exterior
Elena Zernova dirixe o Centro de Estudos Galegos da Universidade de San Petersburgo. Creado en 1993, un dos centros de referencia no ámbito internacional na tradución ao galego, onde é responsable do ensino de lingua e cultura galegas. Desde 2005 ocupa tamén o cargo de vicepresidenta da Asociación Internacional de Estudos Galegos, e é profesora visitante e colaboradora en universidades de diversos países. Dirixe a ‘Antoloxía da Literatura Galega’ (colección bilingüe ruso e galego), da que xa se levan publicado 21 tomos que recollen desde poesía medieval ata poetas e narradores clásicos; e traduciu obra de autores galegos vivos, como Alfredo Conde, Manuel Rivas, ou Xurxo Borrazás, así como de figuras da literatura hispanoamericana.
O xurado
O xurado estivo integrado polo secretario xeral de Cultura, Anxo Lorenzo; o xerente do Consello da Cultura Galega, Marcelino Fernández Santiago, por delegación do seu presidente; a bibliotecaria-arquiveira da Real Academia Galega, Margarita Ledo, por delegación do seu presidente; e o presidente da Real Academia Galega de Belas Artes Nosa Señora do Rosario, Manuel Quintana Martelo. O reitor da Universidade de Santiago de Compostela, Juan Viaño, que non puido asistir, delegou o voto na Consellería de Cultura e Educación. Este ano participaron tamén no xurado os profesionais da cultura Xosé Ballesteros, editor; Susana Seivane, gaiteira; Fefa Noia, directora teatral; e Manuel Vilariño, fotógrafo. Actuou como secretaria a subdirectora xeral de Xestión e Coordinación Cultural, Cristina Fabeiro.
