—Como evolucionou a súa relación con esta historia despois de tanto tempo?
Desde que me contactaron de Galaxia para propor esta idea tiven que reler o libro para corrixir as probas. Daquela, non tiña un soporte informático, de maneira que houbo que picalo palabra a palabra. Isto, xunto co feito de facer unha reedición polos 30 anos, paréceme algo terríbel, porque é como se eu fose un antigo. En calquera caso, cando o relín sentín unha mestura de nostalxia e pudor. Nostalxia da miña xuventude, por suposto, mais tamén daquela Compostela, que é tamén personaxe principal da historia. A cidade cambiou moito, para mal, a causa do turismo. O casco histórico agora é un inmenso escaparate de souvenirs e parvadas e lendo aquela Compostela que pisaba eu daquela sentín a nostalxia de algo perdido e estragado.
Por outra parte, tamén sentín pudor, porque era como se me falase outro eu, desde unha distancia que xa o facía irrecoñecíbel. Era como se esa historia a escribira un tipo estraño, alleo e quizais mesmo perigoso. Por suposto, sinto moita alegría con esta oportunidade porque é un libro que hai xa anos que desapareceu dos catálogos e na súa época vendérase moi ben. Chegara ás oito edicións e aos 20.000 exemplares vendidos, que na Galiza é un milagre.
—Tivo a tentación de mudar algo?
Fixen unha reportaxe falando con varias amizades que se dedican ao oficio da escrita e incidiamos no mesmo aspecto: o tratamento da muller nas novelas de entón. Non digo que o tratamento que lle din eu fose machista, mais hai cousas que hoxe perderon graza ou que incluso soan mal. Decidimos non modificar nada porque non había nada ofensivo, mais sentes que agora mesmo non o escribirías así de ningunha maneira.
Estilisticamente tamén creo que agora escribo bastante mellor. Ademais, non é só que cambiase eu, é que mudou a sociedade enteira. Nótoo moito con calquera autor, e inclusive autora, que colla daquela época. A nosa perspectiva das cousas mudou dun modo tan radical que por iso eu tiña a sensación de que o libro fora escrito por un señor raro.
—Cre que se adiantou á onda da novela negra actual?
En realidade non. Creo que nese momento xa empezabamos a sacarlle solemnidade á cultura galega. O xénero negro é a medicina perfecta para isto. Viviamos unha época cultural rara. Por unha parte, tiñamos a cultura oficial, a que mandaba Manuel Fraga, e viamos os perseguidos do franquismo, ríanselle as grazas ao seu represor...
Mais despois vías a Fraga saloucando de maneira inconsolábel diante do monumento a Castelao. Un fascista chorando a Castelao; era un exercicio colectivo de hipocrisía. Era a miña percepción como xornalista novato e por iso escribín este libro. É a crónica do asasinato da nosa cultura, cometido por nós mesmos e cos que deberían representala sendo cómplices.
—Cre que segue a ser así?
A vida cultural galega hoxe é practicamente inexistente, agás nalgún xornal como Nós Diario. Cando eu era redactor de cultura en El Correo Gallego nunca recibín queixas por publicar información sobre autores marxinais ou músicos que empezan, mesmo sendo un xornal tan conservador. Hoxe as páxinas culturais informan sempre do mesmo, do comercial e do que paga publicidade nas súas páxinas.
Na Galiza, en concreto, estamos colonizados porque os xornais galegos non informan da literatura ou da arte que se fai aquí. Dedícanse a sacar a nova de Spielberg. Hoxe tamén se podería facer unha novela criminal sobre o asasinato da cultura na actualidade, como unha segunda parte de Un home que xaceu aquí, sen mudar demasiadas cousas. Tamén creo que aquela era unha época que culturalmente tiña máis alegría: soaba a Siniestro Total, tamén estaba latente o movemento bravú... Seguro que esa alegría aínda existe na cultura galega que non coñecemos, mais os xornalistas non imos buscala porque ás nosas empresas non lles interesa.
