Aprender a Historia do país a través do xogo

Non é preciso investigar moito para decatarse de que a Historia que se ensina, a partir do sistema educativo español que se aplica na Galiza, incorre en imprecisións e omisións que impiden coñecer e valorar con rigor a historia do país. Tampouco é ningún segredo que moitas desas inexactitudes son consecuencia dunha visión centralista da historia que se resiste a aceptar calquera desvío dunha historiografía oficial que pretende ignorar todos aqueles feitos diferenciais que suxiran a existencia dunha entidade política distinta da española. O estudo de deseño e loxa en liña OzocoGZ tenta compensar ese nesgo cun xogo de naipes que, sen grandes pretensións, busca "espertar a curiosidade das e dos participantes e, ao tempo, lembrar episodios da nosa historia dun xeito didáctico e divertido". Galiza no Tempo, un xogo de mesa ilustrado por Elena Andrés (Premio Pura e Dora Vázquez de Ilustración), presentarase o vindeiro sábado 2 de decembro, ás 12 horas, no Café da Feira do Culturgal. "É un xogo de cartas clásico onde se traballa o concepto de timeline, ou liña do tempo, sobre algúns acontecementos da nosa historia que apenas ocupan lugar nos libros de texto do ensino oficial", explica Eladino Cabanelas, de OzocoGZ, en conversa con Nós Diario. "Cada un dos naipes leva no anverso unha ilustración que alude a algún momento relevante da historia da Galiza, xunto co nome do acontecemento. No reverso leva a mesma ilustración mais coa data na que tivo lugar ese suceso. A dinámica do xogo consiste en ir creando un fío cronolóxico que ordene os 55 eventos dos naipes. Como noutros xogos deste mesmo tipo, gaña a persoa que antes logre desfacerse de todas as súas cartas". Eladino Cabanelas, OzocoGZ: "Unha empresa galega se quere presumir de ser galega ten que tirar polo país" Recurso pedagóxico A idea levaba tempo roldando na cabeza do responsábel de OzocoGZ, "sobre todo porque moitas persoas que se dedican a docencia me comentaban que a liña do tempo é unha ferramenta que funciona moi ben no ensino da Historia. Pensaba que era preciso compensar dalgunha maneira ese ocultamento dos feitos máis relevantes do noso percurso histórico e de aí xurdiu a idea", lembra Cabanelas. Así foron aparecendo os fitos que logo se plasmarían nos naipes e que abranguen desde a prehistoria até a presentación do Plan de Normalización Lingüística, pasando pola etapa dos suevos, o reino medieval da Galiza, o Rexurdimento, o grupo Nós e as Irmandades da Fala, o conflito das Encrobas ou a catástrofe do Prestige, entre outros moitos. "É bastante abranxente, pero se funciona non desbotamos a idea de ampliar o mazo para elaborar unha liña do tempo aínda máis completa", comenta con esperanza Cabanelas. Non sería a primeira vez que un xogo argallado por OzocoGZ triunfa, xa sexa no ensino, xa fóra del. Vacaloura, un outro xogo de mesa dirixido a expurgar castelanismos do vocabulario galego, presentouse na edición do ano pasado do Culturgal e xa vai pola segunda edición. Outros xogos como Ti non es de aquí?, na súa versión junior e para maiores, tamén están xa esgotados no catálogo de OzocoGZ. "Con Vacaloura fixemos unha campaña moi potente nos centros de ensino e estamos moi contentos co resultado: o profesorado di que se trata dunha ferramenta pedagóxica moi efectiva, que a rapazada aprende mellor xogando e divertíndose. Con Galiza no tempo, de todas formas, o reto é de maior envergadura, porque en Educación Primaria non se imparte a materia de Historia, dependemos exclusivamente da ESO e do Bacharelato", recoñece. "Un dos propósitos de Vacaloura era, na medida do posíbel, tratar de contribuír á eliminación de castelanismos da fala, un dos grandes problemas á hora de recuperar a pureza do idioma", acrecenta Cabanelas. Os xogos creados por Cabanelas sempre teñen relación coa cultura, como un modo de reivindicar a importancia que esta ten na recuperación dos signos de identidade dun pobo. "Para min non é fácil, xa que sempre tratei de fuxir do deseño máis obvio. Busco un produto que vaia máis alá, que transmita e que reivindique uns valores". O vindeiro sábado, revela, "a presentación do Culturgal terá dúas partes: na primeira, contaremos a historia de como xurdiu Galiza no tempo e explicaremos a dinámica de xogo. E xa na segunda contamos coa participación do público: haberá varias mesas co xogo para que as persoas que asistan poidan relaxarse e botar unha partida no café. Non hai mellor método para coñecer o produto e, se cadra, aprendemos algo". Conectar cos públicos coa mirada posta no futuro, obxectivo do novo Culturgal: así será a edición deste ano