Autoedición, reedición e ultimamente reimpresión de 'Madialeva', o éxito parece evidente.
A acollida foi boa pero eu tiña moito, moito, moito medo. Aínda que sexa en modo cómico, calquera obra de ficción está baseada moitas veces no feito de coller cachos de realidade, trituralos e recompolos como se dun Frankstein se tratase, mais tamén hai anacos de realidade e tiña medo de que puidesen velos e malinterpretar algo... Tiven moito medo, foi o que máis temín pero non foi así.
Si houbo alguén que dixo: "Tal cousa conteicha un día pero non era para contala", aínda que rapidamente se lle facía ver que era respecto a outra cousa, que era a idea o que quedara. Despreocupeinas e realmente quedaron contentas, sentíronse orgullosas e recoñecidas. Hai máis invisibilidade e necesidade de recoñecemento do que eu pensaba, porque mesmo o din con orgullo. E iso non o esperaba.
A obra reflicte esas conversas que se dan entre mulleres na aira, na lareira. É ese o sitio privilexiado da conversa feminina? Onde se pode romper o tabú?
As conversas cando están mediatizadas por eles cambian, porque elas adoptan un rol máis submiso, quizais, e fálase máis do tema que parece que lle importa máis ao home ou polo menos iso é o que parece, a conversa é máis superficial e tipicamente máis política pero elas teñen outra forma de ver as cousas, e o que a priori pode parecer que é lercheo, que tamén, por detrás del hai unha profundidade na entrada de determinados temas que moitas veces non fan se están eles. Elas alí relaxan e deixan que se fale con máis profundidade dalgunhas cuestinos, e eu noteino.
Como foi o proceso, primeiro a conversa e logo elaborouse a ficción, foi a memoria...?
Foron todos os temas conversados aínda que a historia final que eu debuxo e conto en Madialeva non fora exactamente esa, e foron temas que, se houbese homes, non se falarían por tabú ou porque eles son, en xeral, máis superficiais neses asuntos e elas si os falaban, aínda que non fose exactamente así. Eu tomaba notas porque había cousas que me chamaban a atención e había outras que xa escoitara moitas veces, sobre todo as que tiñan que ver coa política.
Hai moito ficcionado pero tamén moito feito así para reproducir o carácter do que hai detrás. Nas ocasións nas que “minto”, fágoo para contar máis verdade, porque elas son e representan a un grupo de mulleres con criterio, con moita forza e que, normalmente, censúranse ou limítanse porque cren que non teñen dereito a ocupar o mesmo espazo conversacional. Cando o que conto non é "verdade" fágoo para achegar mellor a verdade delas.
E falando de verdades, vostede revela dúas, propias, no prólogo da obra ao referirse á endometriose, doenza da que se vén de conmemorar o día, e á esterilidade feminina. Hai aí un tabú?
Hai tabú. A endometriose é unha enfermidade que como mínimo afecta a 12% de mulleres, unha porcentaxe que pode estar en 14%. Son moitas mulleres que están a padecer e non se fala delas nin hai unidades para atendernos. É até tal punto un tabú que vas ao Hospital Clínico en Compostela e explícanche que non se crea a unidade porque esa enfermidade non existe senón que é “unha histeria” das mulleres, e iso dicho un xefe de Xinecoloxía.
Cando sae este tema, se hai homes presentes, percíbese unha mirada de “non me aborrezas coas túas ovariadas” e as mulleres tamén están incómodas porque todas temos o conflito de decidir ser nais ou non, cando... E ao final o tema non se pode falar explicitamente sen que sexa un pudor. Un día ocorreu, estando coa miña nai, que alguén me preguntou se non ía ter meniños e, cunha tranquilidade absoluta, díxenlle que non os ía ter porque son estéril. A persoa quedou muda e a miña nai pensou que o meu comportamento se podía considerar maleducado.
Non se decataba de que o maleducado era a intromisión e que eu sexa sincera con respecto á miña enfermidade é un dereito que teño que ter... Estou farta de que sexa de mala educación contestar e non o sexa preguntar con descaro.
Cales son os novos proxectos?
Quería pórme a debuxar en maio, aínda non teño o guión rematado... Aprendín que isto é moi difícil, unha disciplina moi dura, case como facer unha película pero sen contar coa complicidade do actor. É feminina, unha reflexión sobre o momento no que parece que a sociedade che está a recordar que debes abandonar a xuventude, ti non queres pero tamén o corpo se che revela. Quero xogar coa xuventude, coa incomunicación e coa sociedade global tan idiota nalgunhas cousas...
Trasladar a oralidade ás imaxes de ficción
O día de Reis de 2020 Madialeva chegaba ao lugar do que saíu, Friol. Na escola, na que decorren boa parte das historias, levouse a cabo a presentación, diante da mestra "boa" das protagonistas, lucindo os seus 95 anos. Conta a autora que o seu maior temor era, precisamente, o recibimento da obra por parte das súas protagonistas. "Tiven moito medo a que se me malinterpretase, foi o que máis temín mais non foi así".
"A miña nai é terribelmente literal, e aínda que non recreo ningunha cousa tal cal foi, como me contaron, ela tiña medo de que a interpretación de algo que me contara puidese facer dano a terceiros". Mais quiteilles ese temor, despreocupeinas e quedaron moi orgullosas, buscábanse e comentaban, mesmo, que tal cousa ou tal outra aínda puidera ser peor do que elas me contaron e de como eu o reproducín", lembra Ana Moreiras.
