“Da ruína da razón nace a palabra/que busca regresar”, inflama os afectos “o incendio da memoria/mentres se parte o esternón da casa”. Agroman os lugares do mundo primixenio —A Rañoa, A Agrallán—, no territorio fundacional onde “os nenos nunca xogaron a atopar tesouros”, por seren eles “os primeiros poboadores”.
Perante a imposibilidade de ver, os espazos perdidos, afloran os afectos, “Beixas a terra que cega a túa pupila”, da derrota. “Debaixo do formigón hai terra escura,/un tempo fósil”. Velaquí, entón, o sentir deste demorado novo título poético de Pilar Pallarés.
“O pai foi escavando/ate achar, baixo estratos de xeada,/un corpo mineral firme e exento,/lugar de alicerzar”, fica no recordo. E agora imponse a tarefa de ir “inventariando o que xa non existe” e “así vingar a infancia”.
Como “a carencia é un don que ortiga as mans”, faise necesario “ser nai para matar a nai”. E consumar, coa conciencia, o espazo da desintegración: “Somos a tribo que se dispersou,/a que non soubo perpetuarse en xeracións”.
De onde devén a funcionalidade da escritura, “que sabe que a palabra se di sempre en silencio”. Que serve para crear, “na ruína do pasado”, “o desfuturo”, unha nova e substantiva coordenada poética.
A cegueira (in)evitábel, na proclama da voz —“Fechouse sobre min a pálpebra da terra”—, afonda no propio alicerce —“eu son o estrato máis profundo”— dunha arqueoloxía breve con reflexos de follas de limoeiro na distancia do recordo.
“A sombra doutra casa que sosteña a casa” faise interrogante, e ao “tallar en marfín a desmemoria” o oficio do ourive poético concéntrase no “limpar de impurezas da palabra”.
A lucidez visionaria do verso amosa a consciencia —“insistindo en mandar ordes/aos órganos extirpados”— presente do ocaso, “Este é un falso ceu./O de antes derrubouse ao fallaren as trabes”.
A transmutación simbólica da voz desta autora —que será proclamada “Escritora na súa terra – Letra E”, por parte da AELG, na Coruña, a inicios deste verán— afonda no sentir da existencia: “Poderíache dar eu o meu lado esquerdo?/A man que soña/e aínda terma do ceu.//(Sen nada embaixo)”.
Porén, a escolla do poema procura, tamén con voz sixilosa, respostas satisfactorias para a transcendencia: “Fora mellor o lume/foses ao menos cinza que esparexe o vento/(primeiro entullo/despois disolución).
