Ramón Nicolás sitúa o epicentro do universo narrativo da súa primeira novela nas vizosas terras do val de Ramirás no século XII. Un período no que o poder eclesiástico do seu mosteiro estendía a súa área de influencia sobre un vasto territorio de dominio.
Dende o plano temporal do presente, un mozo, con domicilio en Vigo mais con raíces nunha parroquia -Escudeiros- deste concello, analiza o legado duns vellos documentos conservados –escritos en latín e en galego-portugués- dende aquela afastada época. Para o seu abraio estes abren un descoñecido mundo de sorpresas que el terá que desennobelar.
O dito corpus intégrao a correspondencia epistolar mantida entre a abadesa (que recibía o nome de ona) do mosteiro, Guiomar Méndez, e Hildegarda von Bingen, quen fora abadesa e magister en varios conventos femininos á beira do Rhin.
Ramón Nicolás sitúa o epicentro do universo narrativo da súa primeira novela nas vizosas terras do val de Ramirás no século XII
Mercé a esta valiosa documentación que se manexa abeirámonos a un tempo á vez remoto e ignoto que, a medida que van pasando as páxinas, non deixa de nos sorprender.
Así, nun período no que cobraba plena vixencia o ora et labora, ponse ao descoberto a visión dun, non inmaterial, mundo eclesiástico ateigado de intereses materiais. No cal acatamentos, posesión, décimos, rendas, aforamentos, lucros e privilexios (unido ao control espiritual das ánimas) non eran precisamente pecatta minuta.
Dende o interior deste envoltorio de intereses emerxe a complexa figura da abadesa alemá. Autora de varias obras, recreadora mesmo dunha lingua ex novo, é no eido humano onde radica a propiedade terapéutica dos seus vastos saberes.
Froito da súa capacidade de observación constrúe un amplo e meritorio catálogo sobre as propiedades sandadoras de plantas e animais, do que se dá conta amplamente na novela, o cal mesmo propiciará a aparición dunha corrente médica na Alemaña do seu tempo.
Non é este o único ángulo de interese, dado que a obra exhibe asemade unha esculca na condición –de orixe relixiosa– pecaminosa e impura da muller, o cal provocaba a súa marxinación e afondaba na súa exclusión social. Porén entrambas as protagonistas do epistolario non acatan esta visión miope e manifestan unha conduta que supera estritas normas e prexuízos de dominación machista de carácter sexual.
Polo demais, o libro serve para pór puntos de luz sobre unha xeografía que, ata non hai moito, gozou de vitalidade e riqueza –material e humana– e que agora, coma en tantos outros lugares da nosa nación acontece, sofre o abandono e o desleixo.
Merecente de gabanza é, xa que logo, esta opera prima no eido narrativo dun autor coñecido e recoñecido, ata agora polo rigor do seu traballo na crítica literaria
Neste sentido O espello do mundo constitúe unha magnífica metáfora que, dende a fermosura latexante do val de Ramirás, se erixe, con fachenda, como reivindicación do propio. Como recuperación dun pasado que nos pertence, abondo descoñecido, e do que extraer valiosos saberes. E, por riba de todo, como reflexo dunha terra rica e feraz que agora fica encoberta polo mato, esperando ser descoberta e posta de novo a producir.
Merecente de gabanza é, xa que logo, esta opera prima no eido narrativo dun autor coñecido e recoñecido, ata agora, fundamentalmente, polo rigor e bo facer do seu traballo no ámbito da crítica literaria e do ensaio. Unha novela que asemade insinúa lampos dunha vizosidade lingüística xa posta de manifesto polo autor en obras anteriores. Parabéns, entón, pola acometida nesta nova vertente creativa.
