Os últimos dados do INE, que reflicten unha aceleración da queda da povoación do noso país, provocaron unha chea de análises e artigos encol das razóns e das solucións. Apúntase como un dos motivos fundamentais a emigración, que expulsa de Galiza unha parte considerábel da mocidade, ou sexa dos habitantes que están na mellor idade para procrear. Menos importancia se lle dá aos baixos salarios, á contratación temporal e ás xornadas extenuantes. Porén, quen vai casar e ter fillos/as nestas condicións de vida ¡cómpre ser heroes!... ou formar parte das clases dominantes ou “acomodadas” ao seu abeiro. Mesmo existindo outras razóns que desalentan a natalidade, xa que son necesarias maiores axudas públicas (subvencións, garderías, etc), a emigración, o desemprego e as malas condicións laborais, así como o ataque á identidade colectiva, son a principal lousa sobre as clases populares, que se reflicte despois con toda a súa radicalidade na perda e avellentamento da povoación.
"A emigración non é un problema que reapareceu coa crise, nunca desapareceu, mais agora tamén afecta coa mesma dureza aos fillos/as das chamadas “clases medias acomodadas”
Esta non é unha realidade nova, que xurdiu coa crise, xa que mesmo durante o auxe da burbulla inmobiliaria mantívose a emigración, aínda que non nos niveis actuais (no ano 2005 emigraron 18.300 galegos/as, 2.400 deles para fóra do Estado español). A diferenza substancial foi que durante este período ese baleiro era substituído con creces polos retornados e a inmigración, de xeito tal, que mesmo aumentou o número de habitantes na Galiza (nese ano entraron 17.000 persoas máis das que saíron). Polo que moitos preferiron pechar os ollos diante deste feito preocupante, xa que a emigración atinxía especialmente ao mundo rural, como consecuencia da desfeita que provocou no sector agro gandeiro e na pesca a integración na Unión Europea. Lembremos, por exemplo, a emigración masiva a Canarias, Madrid e Andorra. Mesmo había quen xustificaba esta emigración forzada como parte da tradición e da procura de novas oportunidades.
Polo tanto, a emigración non é un problema que reapareceu coa crise, nunca desapareceu, mais agora tamén afecta coa mesma dureza aos fillos/as das chamadas “clases medias acomodadas”, que daquela consideraban a UE como o paradigma do progreso, consumindo acriticamente todos os engados que as clases dominantes lles vendían. Tampouco a entrada masiva de inmigrantes era algo que tomar á lixeira, porque implicaba novos retos que era necesario contestar axiña e solidariamente. Ante todo, poñer os medios para a súa total integración, algo que non se produciu; calquera pode ver que a maioría fai vida social dentro das súas propias comunidades.
"No aspecto estritamente laboral, a deslocalización empresarial contribuíu a minguar o emprego no sector industrial e utilizouse como arma para reducir os salarios"
![Publicidade 195255]()
Os procesos migratorios non son unha cuestión menor, sobre todo nun país como o noso cunha cultura e lingua que sofre un constante ataque, e onde o actual Goberno galego e a patronal manteñen unha actitude de desleixo, cando non de aberta colaboración co proceso de colonización. O recuar de galegos/as falantes non se debe en exclusiva a que haxa persoas, sobre todo na mocidade e nas áreas urbanas, que deixase de empregar a lingua nacional, senón tamén a estes fluxos de emigración e inmigración que non son neutros. Teñen unha importancia moi grande, como pode comprobar calquera que saia á rúa nunhas das nosas cidades e vilas máis grandes (no ano 1998 o 7,82% dos habitantes naceran no estranxeiro; no ano 2013 atinxían o 13,58%, e por exemplo no caso de Vigo un 17%).
No aspecto estritamente laboral, a deslocalización empresarial contribuíu a minguar o emprego no sector industrial e utilizouse como arma para reducir os salarios. Mentres que o aumento da man de obra de reserva por mor da inmigración serviu como unha panca máis da patronal para rebaixar os custes salariais e precarizar as relacións laborais nos servizos e na construción (que non se poden deslocalizar), mesmo substituíndo operarios/as que moraban no país. Estes son aspectos que forman parte esencial do proceso de globalización neoliberal, é dicir, da economía de escala que permite concentrar e centralizar o poder e a riqueza nas grandes empresas e nos territorios máis poderosos. O medre da explotación laboral da clase obreira, orixinaria e inmigrante, aumentou a porcentaxe de traballadoras/as que viven en condicións de pura subsistencia, e mesmo na pobreza, polo que carecen de capacidade para asumir a carga que significa ter fillos/as. Pola contra, aumentaron os lucros empresariais e a acumulación de riqueza das grandes fortunas. A queda do consumo das clases populares foi substituído pola especulación financeira e os gastos suntuarios. Un dato: malia representar os aslariados/as máis do 80% da povoación ocupada os seus ingresos reducíronse ate un 43% da renda producida, e ademais medraron as diferenzas entre aqueles que mais gañan e a franxa con menores ingresos.
"O outro aspecto que marca a realidade socio-económica de Galiza é a aparente incapacidade para xerar emprego abondo, malia as potencialidades do país e que os salarios son moito máis baixos"
O outro aspecto que marca a realidade socio-económica de Galiza é a aparente incapacidade para xerar emprego abondo, malia as potencialidades do país e que os salarios son moito máis baixos que en Madrid, Cataluña ou Euskadi, por poñer algúns exemplos. E, o máis grave, a tendencia dominante é a de perder sectores que foron durante décadas locomotoras da economía, como o pesqueiro, naval, gandeiro, forestal, etc. Outros dous dados importantes son, que mentres hai catro décadas a maior parte do sector industrial e de servizos estaba en mans de capital autóctono, hoxe acontece todo o contrario, e que o déficit comercial co resto do Estado atinxe uns 6 mil millóns de euros ao ano, ou sexa, que lle xeramos emprego, e que non somos quen de competir neste espazo. O que chama a atención é que temos un saldo positivo co resto dos estados do mundo que atinxiu en 2013 os 4 mil millóns de euros, (entre eles algúns países europeos, como Francia e Portugal).
Pódese afirmar que a renda por persoa, que algúns consideran a referencia central, aumentou a costa de expulsar povoación do mundo rural, sen que houbese ningún plano de desenvolvemento para evitar esta desfeita, que ademais de consecuencias económicas e sociais, tenas moi graves no ámbito cultural, e moi especialmente no lingüístico. No colmo do cinismo, dende as clases dominantes e algúns sectores da sociedade entendían que isto era natural, parte da modernidade. O resultado: dende o ano 1981, mentres Galiza perdía 40.000 habitantes, o Estado español gañaba 10 millóns. É un dado clarificador, xa que se dá no mesmo marco económico e coas mesmas regras de xogo, polo que resulta evidente que as normas ditadas por Madrid e Bruxelas foron negativas para a nosa economía. Pola contra, fóronlle funcionais aos centros de poder. Abonda con ollar o medre de povoación de Madrid, por poñer o exemplo máis coñecido. O poder político transformouse en desenvolvemento económico, malia ficar no medio dunha meseta, carecer de tradición industrial, e as limitacións que trouxo a UE.
"A subordinación política tivo e ten uns custes económicos e sociais inmensos para Galiza. Sen dúbida moi superiores aos de Cataluña e Euskadi"
En resumo, a subordinación política tivo e ten uns custes económicos e sociais inmensos para Galiza. Sen dúbida moi superiores aos de Cataluña e Euskadi, porque a nosa situación xeográfica e o proceso histórico de conquista por parte da Coroa de Castela non foi semellante. Ademais, agravou a dependencia, ou cando menos reduciu a nosa capacidade de resistencia ao imperialismo, o feito de que Galiza, a diferenza de Cataluña e Euskadi, estivese sempre governada por partidos de ámbito estatal, submisos aos ditados foráneos (agás o curto período de 2005 a 2009 cun governo en disputa entre nacionalistas e socialdemócratas).
Daquela, cando se fala do retroceso demográfico que causa a emigración, o desemprego e o aumento da pobreza laboral, en realidade, sendo obxectivos, o que estamos definindo é o grao insoportábel ¡destrutivo! ao que chegou a opresión e explotación das clases populares na Galiza. Unha sociedade na que xa non existe un mundo rural no que a demografía estaba determinada por unha dinámica ancestral de subsistencia precapitalista. É verdade que nos últimos corenta anos o nacionalismo estivo na primeira liña de loita contra os males que afectan á nosa sociedade, e que alí onde governou fíxoo con dignidade e transformando, aínda que nalgúns casos faltase atrevemento, complicidade co povo e coherencia co proxecto estratéxico. E, sendo necesario acumular forzas a partir das loitas e da xestión, definir etapas para contar co respaldo necesario, nunca se pode perder a perspectiva de que é imposíbel para un país colonizado desenvolverse, ter capacidade para xerar emprego e crecer demograficamente, se non conquista a liberdade, a soberanía, se o povo non controla o poder político e os medios de produción estratéxicos. Porque ficamos nunha guerra de clases, que ten aspectos sociais e nacionais, na que é imposíbel un pacto entre os donos do poder e do diñeiro e os explotados e oprimidos.
