Opinión

Mulleres olímpicas

Cando escribo estas liñas, aínda resoan os resultados dos Xogos Olímpicos de Toquio, a cita olímpica máis cara da Historia que estivo marcada pola pandemia. Mesmo a piques de non celebrarse. Finalmente, foi posible cun gran resultado para Galiza. As medallas de Ana Peleteiro e Teresa Portela son a culminación de moitos meses de traballo. Porque o soño olímpico gáñase con suor e esforzo. Entrar pola porta da inmortalidade deportiva non cae do ceo. Custa, ás veces, ben caro.

O caso de Teresa Portela, remadora, mestra en educación física e fisioterapeuta, é un gran recurso didáctico nas miñas clases de Historia do Deporte. A relación coa auga é moi potente en Pontevedra, onde o remo vai pegado coma unha segunda pel. Raro foi o día no que non vía alguén adestrando ao cruzar a ponte dos tirantes, seguido desde o alto polos berros dun preparador dando indicacións. Moitos dos meus estudantes compiten e adestran en distintas disciplinas. Durante o curso pasado e o anterior, foi habitual cambiar exames ou comunicarme con algúns deles e elas por correo electrónico porque estaban concentrados nalgún lugar do planeta. Tento adaptarme á súa situación e ofrezo prazos amplos para todos, sen favoritismos. Coñecen o calendario desde o inicio, igual que o dos adestramentos. Dicíalles: “Sabes quen é Teresa Portela? Sei. Se ela puido sacar dous graos mentres competía, ti podes con un”. O nivel dos traballos foi bo. Se deixas claras as regras do xogo, o estudantado implícase. Só hai que manter acesa a luz.  

Un dos temas que máis gustaba era o de Muller e Deporte. Cando me fixen cargo de materia tiven claro incluír o enfoque de xénero pero, se non o tivera feito, estou convencida de que mo pedirían. O seu grao de sensibilidade respecto ao sexismo en calquera ámbito é moito maior que o da miña xeración. Así, analizamos textos nos que Pierre de Coubertin afirmaba que o único cometido das mulleres nas Olimpíadas debía ser coroar aos gañadores. Falamos de Alice Milliat, tradutora, remeira e nadadora francesa que loitou por incluír as mulleres no olimpismo moderno. E de deportistas españolas hoxe esquecidas como Carmen García de Cubas, campioa mundial de tiro ao prato en 1982. A prensa española da época recalcaba que fora quen de acadalo sen deixar de «atender a unha familia de catro fillos, axudar a seu marido nos negocios e, para colmo, cociñar de marabilla». 

Mais o soño olímpico ten tamén un reverso escuro do que pouco sabemos. O foco dos medios tampouco axuda. É máis sinxelo e rendible dirixir toda a potencia da luz a Messi, un dos deportistas mellor pagados do mundo e que necesitaría varias vidas para gastar o que garda na súa conta bancaria, que a Olivia Podmore ou Consuelo Álvarez.

Imos iluminar eses nomes. Olivia Podmore foi unha ciclista neozelandesa de 24 anos que apareceu morta na súa casa en agosto deste ano 2021 logo de meses arrastrando a decepción de non ter sido seleccionada para Toquio. “O sentimento cando gañas non se pode comparar a calquera outro, pero as sensacións cando perdes, cando non es elixida nin te clasificas, cando te lesionas, cando non cumpres coas expectativas da sociedade [malia que] tentaches dalo todo polo teu deporte, esas sensacións tamén son diferentes”, deixou escrito nas súas redes sociais pouco antes da dramática decisión. Ninguén sospeitou que o seu estado psíquico era tan grave. Consuelo, Cheli, Álvarez foi outra ciclista española de Bembibre (León) que se preparaba para ir a Barcelona’92. Logo de varias lesións repetidas na clavícula, a Federación retiroulle a bolsa ligada ao seu rendemento indicándolle que non podía seguir de vacacións por máis tempo (lembremos, estaba lesionada). Apareceu aforcada no soto da súa casa. Foi en decembro de 1991 e tiña 26 anos. Unha procura en Google amosa que tamén a hemeroteca da máis importancia á postura de Federación que á situación da que Consuelo non foi quen de saír sen axuda. O éxito ten camiños difíciles de transitar cando ninguén mantén acesa a luz.

Comentarios