Ninguén fala do neno cosido a tiros en Colombia. Hai un silencio atronador sobre o asasinato do menor que defendía unha contorna natural, xunto á Garda Indíxena Estudantil do Cauca, con toda a vida aínda por diante. Chamábase Breiner David Cucuñame. É evidente que minto, en parte, cando digo que ninguén fala del. Coñecemos o seu nome porque algún que outro xornalista sobre o terreo se encargou de contar a súa historia e porque algún medio accedeu a publicalo. Por iso tamén sabemos que tiña 14 anos e que quería dedicarse a protexer a súa terra. Contan que a morte o asaltou cando acompañaba o seu pai, á volta do traballo, e unha chuvia indiscriminada de balas caeu contra xentes desarmadas.
Cucuñame era un neno protector da vida, como así o describe na súa despedida pública o Consello Rexional Indíxena do Cauca. Unha vida que transcorre entre árbores, ríos e unha morea de recursos naturais, onde a desgraza aumenta en forma de corredor para os narcos. O asasinato dunha crianza nun espazo natural, os mínimos comúns múltiplos para acreditarmos no futuro da nosa especie e do planeta que habitamos, non logra irromper nas nosas conversas de rúa. Nin sequera cando estamos a falar do país con maior número de crimes contra ecoloxistas, o máximo común divisor dun mundo que teima en mancar o que máis necesita para vivir. Como se o que está lonxe non nos puidese tocar.
O asasinato de Breiner fíxome lembrar a Osman Cuñachi, o neno awajún cuxa historia, recollida na reportaxe Un niño manchado de petróleo, fixo merecedor ao xornalista Joseph Zárate do Premio Gabo 2018. O cativo non foi asasinado, pero protagonizou unha campaña de concienciación sobre a saúde por ter recollido ese nocivo combustible negro do río Chiriaco para tapar as vergonzas da multinacional Petroperú a cambio de diñeiro; moito máis do que el e a súa familia podían soñar gañar traballando a terra. O tema, que coñecín a través dun curso de xornalismo literario, resultou tan escandaloso como desapercibido pasou para as que vivimos ao outro lado do océano. Indigna, pero non estraña, cando reparamos en quen paga nos medios de masas, canto se paga no xornalismo e o tempo que transcorreu dende que non existen as corresponsalías. Osman e Breiner son fillos do invisible baixo o risco de ser coñecidos como pura literatura para adultos. O neno cosido a tiros e o neno manchado de petróleo.
