Por que estás tan preocupado pola división do feminismo?

A principios do século XX, a blueswoman Bessie Smith cantaba en I used to be your sweet mama que ningún home podería agardar o seu amor se a trataba mal. O feminismo negro e as maternidades feministas foron discursos contra-hexemónicos de vangarda que fixeron avanzar o movemento malia perturbaren no seu día o feminismo branco e causaren confrontación. É 2023 ao pé dunhas eleccións xerais e corren os discursos que sinalan a división do feminismo. Algúns desde dentro do movemento, si, azorados polo que consideran un secuestro partidista, mais moitos en boca de persoas que achegaron un rotundo nada e ás que xamais lles interesaría se non fose polo acontecido hai cinco anos. O feminismo é un movemento maduro e sólido que leva séculos a mellorar as nosas sociedades. Como todos, presenta correntes, debates e colisións. Como todos, contén unha historia de fortes brechas de opinión, en procesos de décadas. O novidoso é a proxección atinxida, próxima á hexemonía, e o inédito escenario mediático, político e social no que se desenvolve hoxe. Feminismo e maternidade Xénero, clase, racialización e sexualidade son eixos de opresión articulados que non afectan a todas por igual. O capitalismo, o colonialismo, a migración e os coidados estiveron no debate dos feminismos negros desde o século XIX. Coa virtude engadida de enunciaren unha alianza feminista baseada na acción, no que se fai, non só no elemento identitario. O primeiro debate dunha renda polo coidado das crianzas introducírona as nais afroamericanas dos anos 70 Hoxe son lectura obrigada as achegas de autoras como Angela Davis, Patricia Hill Collins ou bell hooks (Laiovento vén de publicar unha tradución para o galego de A vontade de cambiar: homes, masculinidade e amor). Mais o feminismo branco tardou en comprender que a conciencia patriarcal e a bagaxe teórica das mulleres racializadas foi fraguada desde a súa propia vivencia reactiva á opresión, non grazas a un programa de liberación prestado. Por exemplo, o primeiro debate dunha renda polo coidado das crianzas introducírona as nais afroamericanas dos anos 70 que sentan as bases do movemento Salario para o Traballo Doméstico. A terceira onda do feminismo lidaba unha batalla diferente. As importantes loitas contra a disciplina doméstica e contra a procreación imposta desenvolvidas nos 70, no paso do capitalismo fordista ao neoliberalismo global, devolven autonomía persoal mediante a volta masiva ao traballo asalariado. Non protexen á maioría da opresión degradadora do sistema patriarcal neoliberal, e ignoran o papel dos movementos sociais ligados á maternidade. Mentres exercían a función social de xénero como proveedoras dos coidados e dos demais traballos de reprodución, alén do exercicio de empregos remunerados sempre cun salario inferior aos dos homes, as mulleres ao longo do mundo e da historia actuaron para garantir a supervivencia e os dereitos da poboación na salvagarda daquilo que se chama ben común. A partir da revolución dos prezos (séculos XV-XVI), período inflacionario en Europa Occidental nun capitalismo nacente, nos períodos de fames negras da loita de clases antifeudal, as revoltas pola comida son habitualmente lideradas por nais con fillos que alimentar, primeiro indicio dun movemento de base de mulleres oposto á orde estabelecida. Tamén en Galiza, na historia máis recente, as mulleres protagonizaron as revoltas da fame de finais do século XIX e na primeira metade do século XX. A Revolta das Pedradas pola especulación cos alimentos de primeira necesidade en 1918 en Ferrolterra foi iniciada por un grupo de mulleres proletarias do téxtil e do agro de Neda e de Narón. Os motíns de subsistencia encabezados por mulleres reproducíronse en Salcedo ou en Oseira. Igual que aconteceu en 1946, en plena ditadura, na Revolta do centeo de Escairón. A historia cóntanos as antesalas. Coñecemos os conceptos e o que representan os discursos do odio da extrema dereita. Non son feitos illados, é un programa político que permea por todas partes. Igual que cantaba Scott-Heron, a revolución feminista non será televisada. Non vai contar co apoio dos grandes medios nin das corporacións transnacionais. Non terá do seu lado a aqueles que se resisten a perder os privilexios, por moito que gañen unha realidade máis sa, o afecto, o pracer e a liberdade. A revolución non vai facer que luzas con cinco quilos menos, porque a revolución non se televisará. E non poderás ficar na casa, irmá. O retroceso da hexemonía atinxida no 2018 era previsíbel. O feminismo non desaparece pola confrontación de posturas nin polas brechas. Ao feminismo preténdeno destruír os mesmos de sempre. Necesitamos grandes doses de didáctica, mais nin medio paso atrás.