Políticas migratorias mortíferas

Catro meses despois dunha das peores catástrofes humanitarias migratorias que se recordan no Mediterráneo, da que falabamos nestas mesmas páxinas o pasado 16 de marzo, a Unión Europea anuncia un acordo migratorio con Tunisia. Foi o resultado de semanas de intensas negociacións que desembocan nun memorando de entendemento no que se mesturan temas vinculados co control fronteirizo e aspectos vinculados coa cooperación económica. Todo adornado cunha fotografía grandilocuente. Na imaxe de sinatura do acordo, o presidente de Tunisia, Kais Saied, a presidenta da Comisión Europea, Ursula von der Leyen, a primeira ministra de Italia, Giorgia Meloni e o primeiro ministro de Países Baixos, Mark Rutte. Nada é casual, a presenza de Meloni e Rutte no centro do acordo expón, con total claridade, o seu obxectivo. Dous primeiros ministros que teñen feito do endurecemento da política migratoria unha das súas bandeiras políticas e que, no caso do neerlandés, ante o desacordo que supuxo cos seus socios a restritiva política para o reagrupamento familiar das persoas refuxiadas que estaba propoñendo, vén de certificar a fin da súa carreira. O memorándum Despois de semanas de rumores acerca de cales serían os termos concretos do acordo, e, máis aínda, cal sería o prezo que estaría disposta a pagar esta vez a Unión Europea, é dicir, cantos millóns de euros estaba disposta a poñer sobre a mesa para que o aliado no Norte de África endureza o control das fronteiras sen pedirlle conta algunha acerca do respecto aos dereitos humanos, a fotografía da sinatura salta á prensa acompañada do texto do memorándum. Se ben o memorándum nin é vinculante nin crea obrigacións en si mesmo, establece cinco áreas de acción prioritarias (fornecemento dos lazos económicos e comerciais, desenvolvemento económico, asociación enerxética, contactos entre as persoas e migración) que se concretarán en plans de acción futuros que comprometerán importantes cantidades de diñeiro a cambio de que Tunisia axude a interromper os fluxos migratorios dende ese país. Plans que inclúen cuestións como o apoio orzamentario ao goberno tunesino, estimado en 150 millóns de euros que a UE propón achegar ao seu socio para o saneamento das súas contas. O investimento previsto de 307,6 millóns de euros para o desenvolvemento dunha liña de transmisión entre Tunisia e Italia para comercializar electricidade renovable a baixo custo, ou os 150 millóns para a instalación dun cable submarino para conectar 11 países mediterráneos con fibra óptica. No apartado específico da política migratoria, estímase unha dotación inicial de 105 millóns de euros para a operación contra o tráfico de persoas, a xestión de fronteiras e a aceleración do retorno de solicitantes de asilo que vexan denegada a súa petición. 105 millóns de euros que se traducirán en embarcacións de busca, jeeps, radares, drones e toda a maquinaria destinada ao control policial das fronteiras que custa vidas e criminaliza o dereito das persoas a buscar unha nova vida. Ao tempo que se fala de cortar os fluxos irregulares que parten das costas tunesinas, a UE comprométese a facilitar que a migración tunesina altamente cualificada atope vías legais de entrada mediante o establecemento de cotas de traballadores en países como Alemaña, Francia ou Bélxica. Certificar un novo acordo de control de fronteiras con Tunisia supón un exemplo de externalización das fronteiras por parte da UE As autoridades tunesinas O papel que as autoridades tunesinas veñen desempeñando nesta materia non é novo nin descoñecido. Dende que Saied foi investido presidente en 2019, acumula numerosas denuncias en materia de inmigración por parte de activistas e asociacións internacionais como Human Right Watch, que teñen evidenciado as expulsións reiteradas colectivas e violentas de inmigrantes subsaharianos a zonas desérticas que fan fronteira con Libia sen ningunha garantía nin respecto a procedemento ningún. Así mesmo, o discurso do presidente ten posto o foco no control da inmigración irregular, describindo a poboación migrante de orixes subsaharianas como fonte de violencia e unha ameaza para a identidade árabe e relixiosa do seu país. Certificar un novo acordo de control de fronteiras con Tunisia supón un exemplo máis de externalización das fronteiras por parte da UE, esa política consistente en poñer en mans de terceiros países pouco preocupados cos dereitos humanos unha cuestión especialmente sensible, que afondan no desentendemento da Unión cos seus valores fundacionais mentres normaliza a violencia e as mortes nas fronteiras. Só nos primeiros seis meses do ano, 951 persoas morreron afogadas no seu intento de chegar ás costas españolas, é dicir, cinco persoas morren ao día no seu intento de chegar a España dende as costas africanas.