É verán de Estrella Damm

No recente festival O Son do Camiño só tres grupos cantaban temas en lingua galega. Un macrofestival de varios días e até 50 grupos ou artistas que quere ser o grande evento do verán galego. Axudado do diñeiro público, paga a pena preguntarse agora se non debería operar a responsabilidade na contratación de grupos locais e música de aquí. Na presentación deste ano sinalábase que mediante este tipo de celebracións "dicímoslle a España e ao mundo que Galicia, a nosa terra, está preparada para o turismo a través dunha oferta cultural sen parangón". Deste xeito, Bizarrap, Maluma, Aitana e Leiva –as sinaladas como cabezas de cartel da edición de 2023– falan por boca dos galegos para dicirlle a España que estamos preparados para acoller o seu turismo cultural. O dos festivais é un fenómeno que non para de medrar. Só neste mes de xuño hai vinte e un en toda Galiza. A alternativa a este boom festivaleiro son as verbenas, xa copadas polas orquestras. Grandes e pequenas, o 40% xa tiñan a axenda deste verán reservada o ano pasado. Cun 30% menos de formacións após a pandemia, xa case era imposíbel en 2022 contratar unha destas formacións para o verán de 2023. Algunhas das máis famosas chegando a facturar por actuación entre 20.000 e 30.000 euros. Galiza conta con 313 concellos formados por 3.771 parroquias nas que se adoitaban celebrar algún tipo de festa ou romaría ao longo do ano. Coa masificación e a re-centralización actual da verbena e a festa galega, onde grandes orquestras e festivais arrastran a mocidade aos principais núcleos de poboación, quedan as vilas pequenas sen oportunidade para reunir a súa veciñanza arredor de eventos que xeren comunidade. Outra riqueza musical Así é como os grupos galegos acaban por ser unha rara avis na verbena do país. Semellando especies exóticas invasoras, aquelas que se introducen noutros territorios e conseguen adaptarse, establecerse, reproducirse e dispersarse até colonizar o medio e provocar impacto na biodiversidade local, así as orquestras e macrofestivais canibalízanse mentres os espazos de riqueza musical, onde existen cruces de culturas e conversas, quedan reducidos a apostas de concellos con propostas alternativas. Os grupos galegos acaban por ser unha 'rara avis' nas verbenas do país Dá certa mágoa, pero as festas son case a única forma de ocio que temos en comunidade. O 65% dos galegos declara participar polo menos nunha verbena deste tipo unha vez ao ano, 20 puntos por riba da preferencia polo cinema. Dito isto, nin todas as orquestras son iguais nin todos os festivais son un labirinto inflacionista. De feito, son cada vez máis as respostas que xorden en todos os puntos do país para crear opcións máis diversas. "Vemos un proceso de 'festivilización' da cultura e tamén unha turistificación importante nestes procesos culturais. Son atraccións para xente de fóra sen ter en conta o que se está facendo aquí no país". Así falaba o experto consultado por este medio nunha entrevista que titulaba 'O Son do Camiño, unha historia de exclusión do galego subvencionada'. Como vemos, unha vez máis o diñeiro público acaba por instaurar un novo modelo de consumo onde, por riba da posta en valor da memoria colectiva, está a preferencia individual de quen espera satisfacer a súa demanda a través dunha falseada grande oferta que, finalmente, acaba por traducirse en carteis que levan sempre os mesmos grupos e artistas. Premiando, de modo global, unha cultura fresa que prescinde da riqueza da música e crea fluxos de capital que van parar ás mesmas produtoras que, ademais, xeran modelos de traballo precarios na xestión e atención ao público. Coincidindo co Son do Camiño celebrouse esta fin de semana a Romaría das Merendas. Un evento pensado para a participación de toda a familia a carón do río Eume, onde un ano máis a agrupación local No Cómbaro convidaba os veciños a unha gran foliada na que petiscar e parolar a partes iguais. Un concepto que sendo tradicional do país, hoxe é único e diferente. Unha illa que contribúe a xerar un ecosistema máis aberto. Como se sinala, as festas son case a única forma de ocio que temos en comunidade e tamén a plataforma perfecta para abrir a nosa música ao mundo. Se non existe unha vontade propia temos que introducir mecanismos de corrección a través da Administración. Apostar polo noso tamén aquí e deixar que as creacións se hibriden e xoguen coas músicas do mundo sabendo que, de empregar diñeiro público, vai redundar na súa promoción e sostemento. Porque, cada vez máis, en contra do disposto por Ezetaerre, é verán de Estrella Damm e menos da working class.