Máis de 43% do persoal médico de Atención Primaria na Galiza supera os 60 anos

Os socialistas lugueses foron os últimos en dar a voz de alarma. O secretario xeral da formación en Lugo e presidente da Deputación, José Tomé, denunciou que 14 concellos corrían o “risco de quedar sen cobertura sanitaria” pola xubilación de facultativos. Neste sentido, amosou a súa preocupación pola situación dos municipios de Antas de Ulla, As Nogais, Begonte, Castro de Rei, Guitiriz, Láncara, Monterroso, O Incio, O Páramo Pantón, Pedrafita, Portomarín, Samos e Sober. A área sanitaria de Lugo dispón de 446 prazas de Medicina Familiar e Comunitaria en Atención Primaria; porén, 21 delas están vacantes. A maiores, 60% das facultativas e dos facultativos da área superan os 60 anos e 21% os 65, manténdose activos por contar cunha prorroga de actividade expedida polo Servizo Galego de Saúde (Sergas) por falta de persoal para relevalos. Neste caso, as cifras máis preocupantes rexístraas a cidade, onde 71% das médicas e dos médicos xa pasaron dos 60 anos. Os datos da área sanitaria de Ourense non son mellores. Segundo os números achegados polo Sergas sobre 2022, último ano con cifras, a demarcación conta con 386 prazas de médicos e médicas de familia; porén, 30 delas non están cubertas de forma permanente. Asemade, 62% dos facultativos nos centros de saúde da área son maiores de 60 anos e 23% están por encima dos 65, se ben as autoridades sanitarias víronse na obriga de prorrogar o seu labor ao carecer de substitutos. A situación agrávase en Ourense e Lugo pola falta de atractivo das prazas como consecuencia das condicións laborais dos profesionais. Sen ir máis lonxe, en 2022 ficaron sen cubrir a totalidade das prazas de facultativo ofertadas para Atención Primaria localizadas na primeira das áreas sanitarias, sendo moi elevado o persoal MIR que foxe cara a outros destinos. Así, de 10 MIR que realizaron a formación de Medicina Familiar na área sanitaria de Lugo, cinco ficaron, e de 11 que a desenvolveron en Ourense, marcharon nove. A fuxida dos MIR A fuxida de MIR con formación en Medicina Familiar cara a outras especialidades e territorios non é un problema específico de Ourense e Lugo. Segundo os datos fornecidos polo Sergas para 2022, de 89 profesionais que remataron o período MIR en Atención Primaria na Galiza só ficaron 30. Neste caso, de 11 que finalizaron na área sanitaria de Compostela marcharon nove, de 23 que finalizaron en Vigo marcharon 13, de 18 que finalizaron na Coruña marcharon 11, de 11 que finalizaron en Pontevedra marcharon 10 e de cinco que finalizaron en Ferrol marcharon dous. A Atención Primaria galega conta con 2.643 prazas de facultativo, unha parte significativa das cales están vacantes. As cifras do Sergas indican que 16,7% dos facultativos dos centros de saúde da Galiza superan os 64 anos. Así, 17 deles rexistran 70 anos, 258 atópanse entre os 66 e os 69 anos e 169 teñen 65, como consecuencia dun proceso marcado polos recortes orzamentarios e a falta de previsión por parte da Xunta da Galiza. De feito, o Goberno galego, coñecendo as futuras dificultades de persoal, estabeleceu a xubilación obrigatoria aos 65 anos para estes profesionais entre 2013 e 2018. Os cadros de persoal de medicina están moi envellecidos en Atención Primaria. Así, no segmento de idade entre 60 e 64 anos encóntranse 707 facultativas e facultativos, que representan 26,7% de todo o colectivo, situándose 211 en 64 anos, 174 en 63 anos, 127 en 62 anos, 96 en 61 anos e 99 en 60. A este respecto, o voceiro de SOS Sanidade Pública, Manuel Martín, sinala a Nós Diario que “estes datos acreditan unha tendencia coñecida desde hai tempo, consecuencia da mala xestión do Sergas e do Ministerio de Sanidade”. O Ministerio estima que entre 2022 e 2026 xubilaranse na Galiza 1.508 profesionais de Medicina Familiar e Comunitaria. Segundo os datos ofrecidos polos indicadores clave do Sistema Nacional de Saúde do Goberno do Estado, 1.151 baixas formalizaranse en Atención Primaria e as 357 restantes noutros niveis sanitarios, correspondéndose na súa totalidade con aqueles profesionais que superaban en 2022, último ano con datos, a idade de 60 anos. Malia as autoridades sanitarias non prever que este grupo de idade estea xubilado na súa práctica totalidade, si consideran que haberá baixas non previstas así como saídas de persoal de prazas vacantes. A oferta MIR O Goberno do Estado asume que a oferta de prazas MIR na especialidade de Medicina Familiar para ese período é insuficiente para cubrir as xubilacións. Nesta dirección, afirma que até 2026 formaranse na Galiza 707 novos profesionais; porén, prevén que no mellor dos casos só 634 deles apostarán por ocupar unha praza no Sergas. De feito, un informe sobre este tema elaborado en 2022 polo servizo de estudos do Sindicato Médico de Granada, analizando as cifras do Ministerio, apunta que 807 prazas que ficarán libres por xubilación até 2026 non serán cubertas, recolléndose no mesmo que Galiza liderará o déficit de especialistas en Medicina Familiar do conxunto do Estado, moi por riba doutros territorios. Sen ir máis lonxe, no mesmo período, o número destes profesionais reducirase na Comunidade de Madrid en 9,4%. Porén, en Catalunya incrementarase en 20,5%. 25,3% do persoal de enfermaría de Atención Primaria supera os 62 anos O Instituto Galego de Estatística (IGE) certifica 2.407 enfermeiros e enfermeiras en activo na Atención Primaria galega no exercicio de 2022. Segundo os datos recollidos no Informe de recursos humanos da enfermaría 2021, elaborado polo Consello Xeral da Enfermaría, a ratio de enfermeiras no país é de 5,19 por cada 1.000 habitantes, fronte a 6,02 do conxunto do Estado. Só Murcia, con 4,59 profesionais por cada 1.000 habitantes, e Andalucía, con 5, rexistran unhas cifras peores que a Galiza, situándose nos postos de cabeza Nafarroa, con 8,6; Euskadi, con 7,69; e Melilla, con 7,14. A fenda da Galiza cos Estados da Unión Europea (UE) é aínda máis grande. Así, a ratio media para o conxunto da Unión Europea atópase en 7,68 enfermeiras por cada 1.000 habitantes, precisando aumentar o cadro de persoal do Sergas en 6.695 persoas para achegarse a esa porcentaxe. Outro tanto acontece cos países da Organización para a Cooperación e Desenvolvemento Económico (OCDE), con 8,18 enfermeiras por cada 1.000 habitantes, ficando, tamén, moi lonxe das cifras recomendadas pola Organización Mundial da Saúde. A idade dos profesionais de enfermaría na Galiza é, tamén, moi elevada. Así, a información procedente do Sergas sinala que 9,8% de enfermeiros e enfermeiras superan os 65 anos de idade, con tres en 70 anos, 65 na faixa de 69 a 66 anos e 160 en 65 anos. Asemade, 15,3% atópase no grupo de idade de entre 63 e 64 anos, con 162 profesionais en 64 e 193 en 63 anos.