Cifras e ministerios

Unha vez máis, a igualdade e os dereitos das mulleres entran no debate político. Imposible non lembrar a Simone de Beauvoir, e citar, unha vez máis, as súas sabias palabras, bastará unha crise social, política ou económica para que os dereitos das mulleres sexan cuestionados. A ladaíña neoliberal repítese, hai que recortar, e o primeiro, eliminar os gastos superfluos. Así que parece que se pode comezar por suprimir os permisos de maternidade e paternidade, as axudas ás vítimas de violencia machista, e, por suposto, todos os recursos encamiñados a facer desta unha sociedade máis digna. A estrutura ministerial escollida define, en boa medida, as prioridades dun goberno. É a primeira gran declaración de intencións para sinalar que temas serán os máis relevantes dun executivo. E éo, incluso, como mero anuncio electoral. É dicir, que o anuncio de querer eliminar o Ministerio de Igualdade, alén de servir de chiscadela simbólica ao electorado ultra e para facerlle a competencia á extrema dereita, implica tanto, como dicir que xa abonda, que a igualdade non é unha cuestión central nin prioritaria. A igualdade maltratada O certo é que non será a primeira vez que coa escusa do gasto e a busca dun goberno austero se decida prescindir deste ministerio. Xa o fixera Zapatero no 2010 en plena crise financeira. E hai que dicir escusa porque cos números na man, o de Igualdade é un dos ministerios menos dotados economicamente. Os 564 millóns de euros que manexou o Ministerio de Igualdade no último orzamento, representaron apenas o 0,2% do gasto total dos Presupostos Xerais do Estado. Pero o argumento era o mesmo cando esa porcentaxe quedaba nun minúsculo 0,01% en época de Bibiana Aído. Cantidades claramente insuficiente para cubrir cuestións tan esenciais como as pensións de orfos por mor da violencia machista, os centros de atención a mulleres, os permisos de maternidade e paternidade, a asistencia xurídica especializada... ou, postas a soñar, para poder garantir unha educación sexual integral ou a independencia económica das mulleres vítimas de violencia machista. A igualdade, como os dereitos, non son terreo conquistado, senón en permanente disputa De acordo cos últimos datos do Instituto das Mulleres, o 34,8% das máis novas nunca recibiu ningún tipo de educación sexual. O 57,7% das rapazas afirma ter mantido relacións sexuais con outras persoas sen apetito ou desexo sexual e as violencias sexuais encabezan a lista das preocupacións das mozas. Ningunha sorpresa cando as violacións en grupo ou con submisión química non fan máis que aumentar. Pero as violencias machistas deixan moitas cifras. As da fenda salarial, só na universidade, as mulleres cobran un 19% menos de complementos que os homes. Mais en sectores como a industria da alimentación, comercialización e distribución, as desigualdades salariais alcanzan o 34,9%. As das mulleres asasinadas, 22 no que vai de ano, que suman 1.206 dende que se comezaron a rexistrar no 2003. Só na última década, 49 menores foron asasinados tamén como consecuencia da violencia machista e 399 quedaron orfos. No que levamos de ano, xa son 22. Porén, malia a dureza das cifras, semella necesario ter que xustificar cada euro destinado a esta materia. Outros ministerios Non se trata unicamente dunha cuestión simbólica, a existencia dun ministerio implica visibilidade, recursos, e algo moi importante, capacidade lexislativa. Que sexa una secretaría de estado, non supón unicamente relegalo no organigrama, supón que deixe de ter unha función lexislativa directa. É dicir, que os avances, neste eido, terán que esperar. Malia as falsidades interesadas que teñen corrido sobre este asunto, a existencia dun Ministerio de Igualdade non é unha cuestión propia do Estado español. Case a metade dos países de América Latina e O Caribe teñen ministerios semellantes, moitos deles rotulados, unicamente, como Ministerios da Muller. E centrándose unicamente no contexto europeo, ese no que normalmente os que deciden queren mirarse, existen figuras semellantes en 22 países. Como en Alemaña, onde contan cunha ministra de Familia, Maiores, Muller e Xuventude; en Luxemburgo, cunha ministra de Igualdade entre Mulleres e Homes, ou en Francia, cunha ministra de Igualdade de Xénero, Diversidade e Igualdade de Oportunidades. A igualdade, como os dereitos, non son terreo conquistado, senón en permanente disputa. A igualdade parece, cada vez máis, a pedra de Sísifo, empurrada de forma incansable por milleiros de mulleres anónimas, e simbolizada, no eido institucional, por ministras incansable e inxustamente maltratadas, non polas súas actividades e decisións, senón polo que representan.