Chega o AVE após tres décadas de "fuxida cara adiante" cos prazos

Desde que en 2001 se puxo a primeira pedra da liña ferroviaria de alta velocidade na Galiza até que nesta segunda feira se realizou a primeira viaxe oficial desde Madrid pasaron polo ministerio de Fomento —hoxe de Transportes, Mobilidade e Axenda Urbana— sete persoas. De Francisco Álvarez-Cascos a Raquel Sánchez, pasando polos galegos José Blanco e Ana Pastor ou a titular do primeiro Goberno de José Luis Rodríguez Zapatero, Magdalena Álvarez, quen en 2004 deixou unha frase para a hemeroteca, en plena discusión cunha xornalista que preguntaba con insistencia polos compromisos co país: "Vaime dicir agora a min o que é o Plan Galiza de merda", en alusión ao programa de investimentos, entre os que se atopaba o AVE, aprobado polo anterior Executivo e asimilado por Álvarez. A daquela ministra afirmara que a alta velocidade chegaría a terras galegas en 2010. Pouco tempo despois, Rodríguez Zapatero adiou a ansiada data para 2012. Cando José Blanco se puxo á fronte de Fomento en 2009, porén, rexeitou esta previsión cun contundente discurso no Congreso: "Vou dicir a verdade aos galegos e non seguir na fuxida cara adiante na que estabamos até o de agora, con prazos que se sabía que non se podían cumprir". As primeiras estimacións falaban de 2010; logo, 2012, 2015, 2018 e 2020... Até decembro de 2021 A liña que agora conecta a meseta coa Galiza, en palabras de Blanco hai máis dunha década, sería unha realidade "en 2015". A súa sucesora no cargo, Ana Pastor, atrasou a chegada da alta velocidade outros tres anos, até 2018, e o seu substituto, Íñigo de la Serna, fixou 2020 como data. A única promesa cumprida a respecto do AVE á Galiza foi a de José Luis Ábalos o pasado ano: "Chegará no segundo semestre de 2021", dixo. E, finalmente, con Raquel Sánchez á fronte do ministerio, a quimera tornou en realidade. Nesta segunda feira, 20 de decembro, celebrouse a viaxe inaugural entre Madrid e Ourense, con paradas en Zamora e a nova estación Porta da Galiza, na Gudiña. Ao longo das dúas últimas décadas investíronse máis de 10.000 millóns de euros nunhas obras que non se iniciaron na Galiza até comezos de século, malia que a primeira liña do AVE, entre Madrid e Sevilla, foi inaugurada en 1992. Contra as 9.45 horas desta segunda feira partiu o tren da estación madrileña de Chamartín coas autoridades políticas a bordo, nomeadamente o presidente do Goberno estatal, Pedro Sánchez; o xefe do Estado, Felipe VI; a actual ministra de Transportes, Raquel Sánchez, e os ex titulares Blanco e Pastor. O mandatario galego, Alberto Núñez Feixoo, e o presidente da Deputación de Ourense, José Manuel Baltar, subiron ao convoi na Gudiña. "Un pulo incuestionábel" para a Galiza Na súa intervención ante os medios de comunicación tras a chegada á estación de Ourense, Pedro Sánchez defendeu que a apertura desta nova liña ferroviaria suporá "un pulo incuestionábel" para o sector turístico galego. "Traer o AVE á Galiza non só fai xustiza con esta terra, senón que beneficia o conxunto do Estado. España precisa este tren porque a Galiza está chamada a xogar un papel imprescindíbel en cuestións chave como a transición enerxética, a loita contra o cambio climático, a dixitalización ou o reto demográfico. Precisamos da mellor versión da Galiza", sostivo. A ministra, pola súa banda, detallou que o AVE conecta de forma "ultrarrápida" a "perto de 30%" do PIB estatal e "máis de 25%" da súa poboación, xerando deste modo "riqueza e múltiples oportunidades de desenvolvemento persoal". Para Núñez Feixoo, trátase dun "antes e un despois", coa conversión de Ourense no "gran centro nodal do turismo da Galiza", xa que o ferrocarril é "unha alternativa sólida ao avión" por prezo, duración e oferta. Mais é "imprescindíbel", insistiu, que se cumpran os tempos de conexión comprometidos con todas as cidades. Con todo, lembrou o "atraso acumulado" das obras, malia que preferiu "non malgastar nin un minuto para falar do pasado". O ex ministro Blanco, se ben desbotou "pór medallas" porque é un "éxito colectivo", lembrou que baixo o seu mandato licitáronse "4.000 millóns de euros para a execución das obras que hoxe [pola segunda feira] se inauguran". As autoridades foron recibidas na cidade das Burgas pola Real Banda de Gaitas da Deputación, que entoou a Marcha do Antigo Reino da Galiza. Benvido, míster AVE A inauguración do AVE foi obxecto de críticas por parte do colectivo 'Emerxencia Cultural Ourense', cuxos membros percorreron as rúas da cidade ataviados con roupa de época e portando carteis que agradecían a chegada do "progreso" a Ourense, nunha escena que simulaba o filme de Luis García Berlanga Benvido, míster Marshall. "Grazas, Feixoo; grazas, Baltar; grazas, Xácome. Recibiremos aos madrileños con alegría... Que marabilla de ourensanía!", cantaron, nun vídeo gravado en branco e negro cargado de retranca que difundiron a través das súas redes sociais. Ás portas da estación ourensá, así mesmo, manifestáronse decenas de persoas en defensa dunha "intermodal digna" para a cidade. Dúas frecuencias diarias Nesta terza feira realízanse as primeiras viaxes comerciais entre Ourense e Madrid a través da liña de alta velocidade, cun prezo que parte dos 48,95 euros para un traxecto de dúas horas e quince minutos. Hai dúas frecuencias diarias —alén das oito que presta Renfe con outros trens—, con saída ás 6.30 e as 16.25 horas. Na dirección oposta, a saída desde Madrid é ás 12.15 e as 20.35 horas. Así as cousas, o Goberno galego anunciou a adaptación, a partir desta terza feira, dos horarios dos autobuses que unen Lugo, Pontevedra e Vigo con Ourense para facilitar os enlaces cos novos servizos ferroviarios. Compromisos ferroviarios aínda sen concretar "Cómpre dar a benvida ao AVE, aínda que sexa 30 anos despois", manifestou a portavoz nacional do BNG, Ana Pontón, que salientou que a chegada da alta velocidade é froito da "insistencia" após "moitas promesas incumpridas que non merecían as galegas e os galegos". Sáldase, deste modo, unha "débeda do Estado co país"; con todo, Pontón lembrou que a liña só chega a Ourense, mentres a rede ferroviaria do interior, agás o Eixo Atlántico, "estase a desmantelar". A Galiza, dixo, "ten dereito a un tren de cercanías" para conectar as súas vilas e cidades. Tamén a plataforma 'Lugo, non perdas o tren' lamentou que esta circunscrición sexa a "cincenta" dos servizos ferroviarios: "Xa nos conformariamos con menos de que chegue aquí o AVE", dixo o seu presidente, Jesús Vázquez, quen demandou unhas conexións "sincronizadas cos horarios do AVE a Ourense" e recuperar os servizos perdidos durante a pandemia, como as conexións a Barcelona, Euskadi ou Madrid. "Estamos a xogarnos o noso futuro, asentar poboación e termos unhas comunicacións dignas, que non é moito pedir en pleno século XXI", lamentou. A variante de Cerdedo e o AVE con Portugal, as materias pendentes O seguinte paso para o AVE galego será a posta en funcionamento dos convois Avril, que alcanzan unha velocidade de até 360 quilómetros por hora e permitirán prolongar o servizo de alta velocidade á Coruña, Compostela, Pontevedra e Vigo "durante 2022", segundo as previsións do Executivo estatal. Aliás, este mesmo ano cumpríronse vinte desde que se comezou tramitar o proxecto da variante de Cerdedo para conectar Ourense e Vigo a través da liña de alta velocidade. Malia que a secretaria de Estado de Transporte, Isabel Pardo de Vera, se comprometeu a pasada semana a executar as obras "sen ningunha dúbida", o certo é que aínda non ten garantías nin unha data concreta para a súa inauguración. Tampouco se concretou aínda a liña ferroviaria entre a Galiza e Portugal, comprometida hai trece anos para 2013 polos gobernos socialistas de Rodríguez Zapatero e José Sócrates. A Comisión Europea puxo como data máxima 2040 para a posta en marcha da conexión Vigo-Porto. Vítimas de Angrois ven "inaceptábel" o acto Noutra orde, na segunda feira as vítimas do accidente de Angrois de 2013 concentráronse en Madrid-Chamartín para protestar pola "inaceptábel" inauguración do AVE "de forma ostentosa e como se non tivese pasado nada". "Levamos máis de oito anos reclamando a verdade e que se depuren responsabilidades, e para iso precisamos dunha investigación técnica independente", dixeron. Un membro da plataforma logrou acceder ao interior da estación e entregou unha carta a Pedro Sánchez trasladando estas exixencias.