O ano marca do quecemento, tamén en Galiza

2023 deixa dúas cifras marcas climáticas: foi o ano máis cálido e o de maiores emisións de CO2. Que espazo ocupará durante a campaña electoral a planificación contra o quecemento global? O 76% da poboación galega amósase “moi preocupada” polos efectos do cambio climático que considera “a maior ameaza á que se enfronta a humanidade” (Sigma Dos para Fundación AXA, 2023). O informe ‘Global Tipping Points 2023’, a maior aproximación aos puntos de inflexión que estamos a piques de superar e as oportunidades in extremis para evitalos, advirte da proximidade dos puntos de non retorno. Considérase que suba das temperaturas que xa se alcanzou a nivel global (1,2 graos centígrados) acadaría un punto de non retorno no tope dos 2 graos. A análise contempla un avance dos perigos a velocidade maior da prevista, que se evidencia na convivencia cotiá con eventos meteorolóxicos extremos en todo o planeta e cifras marca de temperaturas. Os ecosistemas urbanos son os máis afectados pola suba das temperaturas. As cidades, onde vive a maior parte da poboación, incrementan o quecemento por enriba doutros territorios. A temperatura media galega medrou de media 0’9 graos dende 1962 ata 2021 (Axencia Estatal de Meteoroloxía). Que pode acontecer de seguirmos coa tendencia actual de emisións? Malia que Galiza reúne condicións naturais e xeográficas que poderían mitigan os efectos máis nocivos do quecemento global, fronte ao que acontece noutros puntos peninsulares, as previsións para o ano 2050 nas capitais de provincia apuntan que A Coruña subirá até 1,5 graos, Pontevedra 2, e Ourense e Lugo 2,2 (Observatorio de Sostenibilidad). O cambio climático aumenta as temperaturas medias, pero tamén as extremas. A estación de Peinador da Axencia Estatal de Meteoroloxía achega datos desde 1956. A media de máximas rexistra unha suba de tres graos nos últimos sesenta anos neste punto de Vigo. A cifra ascende a 36,9 graos na década 2013-2022. O informe 'Global Tipping Points 2023' insta a reducir de xeito urxente a emisión de gases de efecto invernadoiro (GEI) causadas pola queima de combustibles fósiles. Segundo o Observatorio Galego de Acción Climática en liña co Acordo de París, Galiza debe diminuír as emisións de gases de invernadoiro un 65% en 2030, con respecto a 1990. A Estratexia Galega de Enerxía e Cambio Climático 2050 marca un obxectivo de redución de emisión do 55% para 2030, unha mingua media anual do 3,5% desde 2020. Para aliñarse co Acordo de París precisaría un decrecemento anual do 6%. Segundo o Observatorio, o lento avance da transición eléctrica galega arrastrado desde comezos da década de 2010 está a fortalecer o papel das centrais de ciclo combinado a gas fósil inauguradas en 2007, especialmente en anos secos e durante o verán. “A tendencia á estabilización da produción eléctrica renovábel nos últimos anos, unida á falta de progresos na electrificación do consumo de enerxía, lastra a loita contra a crise climática”. Desde 1962 a 2021 a temperatura media galega medrou de media 0’9 graos O recente Informe de Greenpeace ‘Galicia, alén dos combustíbeis fósiles’ analiza a situación da transición enerxética. A electricidade apenas representa a cuarta parte de toda a enerxía final producida e consumida polo país. Segundo Greenpeace, o uso da enerxía primaria dá unha idea da dependencia enerxética cara ao exterior. O último balance enerxético de Galiza (2021) sinala que o 75,2% do total da enerxía primaria utilizada procede das importacións. Tres cuartas partes dos recursos enerxéticos transformados no país para obter electricidade, combustíbel e calor proceden de terceiros países, moitos deles situados no Sur Global. En Galiza, as fontes de enerxía renovábeis apenas cobren o 25,8% do consumo de enerxía primaria (2021). A forte dependencia da enerxía fósil importada segue a ser unha característica destacada da economía galega (Greenpeace, 2023). O petróleo é o recurso enerxético máis empregado (52,7%), seguido do gas fósil (19,7%). O outro combustíbel fósil, o carbón (1,4%), desaparece do mix enerxético galego co peche da planta de As Pontes en outubro de 2023. Desde o ano 2000, o uso do carbón diminuíu, pero o uso de gas fósil disparouse. A organización ecoloxista denuncia que a Xunta non formulou ningún obxectivo de electrificación na axenda enerxética 2030. “Parece máis interesado en converter Galiza nun polo de exportación de hidróxeno verde que na desfosilización da economía galega”.