A afluencia masiva de turistas pon ao límite concellos galegos da costa e do interior

O Instituto Galego de Estatística (IGE) publica periodicamente a Carga de poboación estacional dos concellos da Galiza, cuxa finalidade é cuantificar a poboación que soportan os concellos galegos en cada trimestre do ano, analizando para iso os fluxos de entrada e de saída que se producen por diferentes motivos, desde os laborais e de estudos até os vinculados ao turismo. Esta serie de informes coinciden en recoller como nos últimos anos ao longo do verán hai en cidades e municipios galegos un cambio de dinámica a respecto desa poboación flotante. É nestas semanas cando gañan peso e importancia os desprazamentos de residentes estacionais cara a Sanxenxo e O Grove, na comarca do Salnés; Nigrán e Baiona, na comarca de Vigo; e Foz, na da Mariña; que mesmo superan a poboación flotante de cidades como Ourense, Lugo e Ferrol. Son pois, afluencias importantes, como confirman os datos do INE do movemento de poboación. Así, na primeira fin de semana de agosto de 2023, 51% da poboación que estaba en Sanxenxo era poboación visitante, porcentaxe que no Grove se situaba en 40,6%, e en Barreiro, na comarca da Mariña, en 41%. Só no mes anterior, xullo, hospedáronse en hoteis, apartamentos turísticos e cámpings na Galiza ao redor de 350.000 persoas (como todos os habitantes de Vigo e Ferrol xuntos). Hai concellos na Galiza onde é maior o número de prazas turísticas que de habitantes, como é o caso do propio Sanxenxo ou mesmo Portomarín, na comarca de Lugo. O mencionado estudo do IGE rexistra como non só os concellos anteriormente citados mais tamén os de Ribadeo ou Viveiro, na Mariña, ou o de Cangas, na do Morrazo, aumentan a súa poboación de maneira considerábel. O impacto do turismo tamén é importante en determinados concellos do Camiño de Santiago Francés, como Portomarín, Pedrafita do Cebreiro, comarca dos Ancares; Triacastela, na de Sarria; Palas de Rei, comarca da Ulloa; e O Pino, na comarca de Arzúa; e no concello de Oia, na do Baixo Miño con porcentaxes superiores a 10%. Un dato: as cifras do Instituto Nacional de Estatística indican que Compostela recibiu en xuño 95.691 viaxeiros. A poboación empadroada é de 98.179 habitantes, polo que a presión é maior que en cidades como Barcelona (762.905 por 1.636.193), Córdoba (74.034 por 319.515), Salamanca (55.033 por 142.212) ou Toledo (53.365 por 85.085). Actuacións A afluencia masiva de visitantes ten, loxicamente, impactos. Nestas semanas saltaron á primeira plana novas como o de determinados comportamentos na zona vella de Compostela ou como concellos da Mariña tiveron que adoptar medidas cada vez máis contundentes para restrinxir o uso de auga e evitar así consumos innecesarios. Problemas de aparcamento e de circulación, actuacións de plans específicos para incrementar a frecuencia na recollida de lixo e limpeza das rúas ou para ampliar os dispositivos de seguridade en previsión do incremento da súa poboación; van tamén da man destas situacións de importante afluencia de turistas, unha dinámica que responde a unha serie de factores entre os que tamén figura o incremento case exponencial de oferta de vivendas de uso turístico (VUT) na Galiza durante estes últimos anos. A inicios de xullo había rexistrados no país perto de 20.000 estabelecementos deste tipo, o que supón 15% máis que seis meses antes, en xaneiro de 2023. O turismo provoca impactos de diversa natureza na sociedade. Jakson Renne Rodrigues, investigador principal do Grupo de Investigación sobre Experiencia Turística e docente da facultade de Turismo da Universidade da Coruña, reflexiona para Nós Diario que toda a Galiza "está en xeral moi turistificada e con puntos que nos últimos anos camiñan cara á masificación. "Antes na Ribeira Sacra case non había xente, e desde que opta ao distintivo de Patrimonio da Humanidade, encheuse de turistas". Elías Torres é director e investigador principal do Grupo Galabra da Universidade de Santiago de Compostela, que coordina desde 2011 un equipo multidisciplinar que estuda os impactos dos Camiños de Santiago. A respecto de Compostela, cidade que adoita sinalarse á hora de falar de "turistificación" na Galiza afirmaba a este medio que “antes da década dos 90 había usos de espazos que foron quebrados por un discurso que rachou o equilibrio que existía sobre a idea de Santiago de Compostela. Era unha cidade patrimonial, cultural, universitaria, relixiosa e capital civil da Galiza. Ese equilibrio rachou a favor dun único discurso: é a meta do Camiño de Santiago”. Turismofobia O termo 'turismofobia', empregado con profusión hai uns anos desde o PP e determinados sectores hostaleiros para descualificar calquera crítica ou cuestionamento do modelo turístico de masas na Galiza, desapareceu do debate político. Todo un indicador.