51% da superficie arborada da Galiza corresponde con plantacións de eucalipto

A asemblea xeral da Organización das Nacións Unidas (ONU) designou o 22 de abril como Día Internacional da Terra, a través dunha resolución adoptada en 2009 e após a Conferencia das Nacións Unidas sobre o Medio Humano de 1972, que sentou as bases da toma de conciencia mundial sobre a relación de interdependencia entre os seres humanos, outros seres vivos e o planeta. Nesta mesma liña, Estados integrantes da ONU asinaron en 2015 a Axenda 2030 para o Desenvolvemento Sustentábel, representando o "compromiso internacional para facer fronte aos retos sociais, económicos e ambientais da globalización, pondo no centro as persoas, o planeta, a prosperidade, a paz e as alianzas", baixo o lema de "non deixar ninguén atrás". O núcleo da Axenda 2030 son os Obxectivos de Desenvolvemento Sustentábel (ODS), 17 obxectivos concretados en 169 metas que constitúen un "ambicioso plan de acción" que ten que ser alcanzado antes de 2030. Na Galiza, as series de datos estatísticos procedentes de fontes de información oficiais permiten medir a nivel de país os indicadores definidos polas Nacións Unidas. Entre eles, o ODS 15: "protexer, restabelecer e promover o uso sustentábel dos ecosistemas terrestres, xestionar de maneira sustentábel os bosques, loitar contra a desertización, deter e investir a degradación das terras e deter a perda de biodiversidade". Segundo datos publicados polo Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico (Miteco) e o Instituto Xeográfico Nacional (IXN), a superficie arborada en proporción á superficie total da Galiza no ano 2020 –último do que se teñen datos completos– era de 49,17%. Mais, dun total de 1.415.950,27 hectáreas de superficie arborada, só 299.602 hectáreas corresponden a superficie forestal con instrumentos de xestión sostíbel, segundo datos proporcionados polo Miteco. É máis, datos recollidos no Cuarto Inventario Forestal Nacional (IFN 4) indican que 51% da superficie total arborada da Galiza corresponde con eucaliptais. Concretamente, 31% corresponde a eucaliptais puros e 20%, a eucaliptais en mestura con pinos e carballos. Ademais, prevese que esta porcentaxe de superficie territorial ocupada por plantacións de eucalipto continúe en aumento após a prohibición do Goberno portugués de António Costa de levar a cabo "accións de arborización con especies do xénero Eucalyptus" no territorio luso. Unha medida que fixo que empresas pasteiras como The Navigator Company aumentasen 60% as súas plantacións de eucalipto na Galiza, triplicando as plantacións no país mentres as reduce en Portugal. Espazos protexidos 54 parques eólicos ocupan espazos da rede natura 2000. O mesmo ODS 15 ten unha meta, a 15.1, que busca asegurar a conservación dos ecosistemas terrestres de aquí a 2015. Semella que a Galiza tamén fica lonxe de alcanzar esta meta, sendo o último territorio no Estado en espazos naturais protexidos incluídos na Rede Natura 2000. Segundo os datos achegados polo Miteco, só 11,9% do territorio da Galiza se atopa baixo esta figura de protección ambiental. O conxunto da Rede Galega de Espazos Protexidos (RGEP) representa, actualmente, 13% do territorio galego. E, con todo, incluso a superficie protexida non está exenta de agresións ambientais, tal e como reflicte o informe Enerxía eólica e paisaxes culturais na Galiza elaborado pola Comisión Técnica Temporal sobre Enerxía Eólica e Paisaxes Culturais do Consello da Cultura da Galiza sobre o sector eólico e publicado a finais de 2021: 54 parques eólicos aséntanse nos espazos da Rede Natura galega, ocupando 107.063 hectáreas da mesma. E, alén dos aeroxeradores xa instalados, existen tamén proxectos de polígonos eólicos que, de levarse adiante, afectarían espazos protexidos. É o caso, por exemplo, do proxecto de parque eólico Pena dos Mouros, que recolle a instalación de oito aeroxeradores de 200 metros de altura nunha zona de "máxima sensibilidade ambiental", segundo o tecido ecoloxista, e na contorna da Paisaxe Protexida dos Penedos de Pasarela e Traba (en Vimianzo, comarca de Terra de Soneira). Ademais, unha vintena de futuros parques eólicos están emprazados nunha Reserva da Biosfera de maneira parcial ou íntegra. No mesmo sentido, proxectos mineiros como o promovido pola empresa madrileña Uras en Muras (comarca da Terra Chá) sitúanse na área de expansión da rede proposta pola Xunta e na Reserva da Biosfera Terras do Miño. A Rede Galega de Espazos Protexidos representa 13% do territorio. Tamén na RGEP, o esteiro do Tambre (Noia), protexido baixo a figura de "zona de especial protección dos valores naturais", verase afectado pola autorización que Augas da Galiza, entidade pública dependente da Xunta da Galiza, emitiu á empresa Tugsten San Finx S.L. para verter augas residuais procedentes da explotación mineira de estaño e wolframio localizada no lugar das minas de San Finx, en Lousame (comarca de Noia). 7.500 millóns de litros de augas residuais poden acabar chegando a un espazo protexido. Eólica, así non chama a rodear a Xunta Rodear a sede da Xunta en San Caetano (Compostela) é o obxectivo para este domingo da coordinadora Eólica, Así Non, composta por máis de 200 colectivos e que chama a manifestarse ante a "necesidade urxente" de paralizar proxectos de enerxía eólica en marcha "para evitar danos irreparábeis". A xustiza declara nulo de forma definitiva o parque eólico de Oribio Traballos para a instalación do parque eólico en Oribio. (Foto: Adega) "Xa non hai máis vías posíbeis para retomar o proxecto do parque eólico de Oribio" (na serra do Iribio), nos concellos de Samos e Triacastela (comarca de Sarria), despois de que o Tribunal Superior de Xustiza da Galiza (TSXG) confirmase tamén a nulidade da súa autorización, uns meses despois de que o fixese o Tribunal Supremo. Así anunciou a Asociación para a Defensa Ecolóxica da Galiza (Adega) a confirmación da nulidade do eólico de Oribio. A autorización do parque foi outorgada pola Xunta en 2019, dando por boa unha declaración de impacto ambiental (DIA) que Adega cualifica de “obsoleta, concedida catorce anos antes, en 2005, para un proxecto tramitado baixo a mesma denominación nos mesmos terreos pero substancialmente distinto”. As obras chegaron a comezar en 2019, “provocando importantes danos en terreos de alto valor ecolóxico e cultural”, con presenza de oso pardo, e foron paralizadas preventivamente a instancias de Adega, a Sociedade Galega de Ornitoloxía (SGO), e a Fundación Oso Pardo (FOP), que agora exixirán a restauración completa. Agora, o TSXG resolveu inadmitir o último recurso formulado pola promotora, FERGO Galicia Vento SL, resolvendo unha vía xudicial iniciada hai máis de tres anos polos tres colectivos ambientalistas. A Serra do Iribio constitúe a estribación máis setentrional do espazo natural do Courel. É Zona Especial de Conservación (ZEC Ancares-Courel) e Zona de Especial Protección dos Valores Naturais (ZEPVN), dentro da Rede Natura 2000. Alíás, no día de onte SEO/Birdlife alegou para que a Xunta non autorice o parque eólico Pena dos Mouros, na Costa da Morte, en Rede Natura.