Ribadavia e O Carballiño: a apoteose de Calvo Sotelo (III)

A excursión monárquica entrou, a media mañá do 4 de setembro de 1930, na provincia ourensá. A idea era visitar, contra o mediodía, Ribadavia e achegarse ao Carballiño á tardiña. Para o día seguinte, venres, programaran un mitin na capital e acercarse a Celanova polo serán. En Melón, entre o xentío apostado nas beirarrúas e os coches que se aproximaran dende a capital, armouse unha boa barafunda. Fixeron un alto para saudar futuros votantes e amigos e degustar un “champán de honor” na poderosa casa dos Cendón Rey. Unha das súas integrantes casara, había anos, co entusiasta tradicionalista Marcial Ginzo Soto (1885-1974), avogado e xornalista que dirixira o semanario El Radical (1910-1013) e La Región (1915-1926), e había ben pouco que fundara o xornal calvosotelista Galicia (1930-1937). Aos que chegaban de Mondariz, entre os que viña o home forte do calvosostelismo na provincia, Arturo Salgado Biempica, sumáronse outros “umenistas”, como Emilio Gómez Arias (?-1949), adegueiro e secretario do xulgado de Bande, xefe “upetista” en Ribadavia; Matías Bobillo Bobillo (?-1972), macedao, avogado e despois maxistrado que precedera a Ginzo Soto na alcaldía de Ourense; Julio Rodríguez Soto (1880-1931), masidao de nacenza, alcalde deste concello e presidente da Deputación, ex delegado de petróleos con despacho de avogado no Carballiño e xefe “upetista” no partido xudicial; ou o ex presidente da Cámara provincial, deputado e senador, José Sabucedo Morales (1881-1937). Ás doce estaban de novo en camiño. Media hora despois, en presenza de “simpáticas señoritas”, no Club Artístico de Ribadavia, o avogado e ex alcalde (1923-1926) Manuel Meruéndano Pardo dedícalles unhas palabras de benvida; ao remate das mesmas comezou o xantar no engalanado Cine España. Presidía o salón o retrato do ditador franqueado pola bandeira galega e a de España. Segundo El Ideal Gallego acudiron preto de 300 persoas e, nos brindes, abríronse as portas para que accedesen os que agardaban fóra. Como non podía ser menos, a mesmísima 'La Lira' amenizou o banquete. Segundo El Pueblo Gallego foi un fracaso disimulado tanto pola bicoca do prezo do xantar como polos que chegaran do Carballiño, Cartelle, Maside e Arnoia; pois de Ribadavia só acudiron 27 persoas contadas. Tomaron a palabra Gómez Arias, para a ofrenda do banquete, e os foráneos Meirás (despois sería postulado por Calvo para deputado polo distrito) Medina Togores e Fuentes Pila. Pecharon Primo, que agradou en especial ás “señoritas” que rebordaban os palcos, e Calvo, que falou en mangas de camisa, aínda que, dixo, sen virar a chaqueta que, a tiña ben pendurada da cadeira. O reparto dunha folla crítica co ex ministro de Facenda e dun manifesto asinado por intelectuais ourensáns molestaron aos monárquicos que se referiron a “esos cuantos desgraciados”, pobres de espírito, “esos del pito”, e aos que non entenden que Galicia sempre foi “baluarte de la grandeza e independencia de España”. Ao pé do balneario, entre a cativada escolar que o agasallaba con flores, baixou do automóbil o ex ministro; catro bandas de música e unha de gaitas amenizaron o paseo; foguetes a esgalla, vivas e entusiastas aplausos; ata lle guindaban flores dende os balcóns (segundo 'La Región' e 'El Ideal Gallego') Segundo La Región e El Ideal Gallego (5/9/1930), se o recibimento en Ribadavia foi un éxito, no Carballiño foi apoteótico. Centos de persoas flanqueaban o traxecto que leva dende a ponte de Toscaña ata o centro da vila. Ao pé do balneario, entre a cativada escolar que o agasallaba con flores, baixou do automóbil o ex ministro; catro bandas de música e unha de gaitas amenizaron o paseo; foguetes a esgalla, vivas e entusiastas aplausos; ata lle guindaban flores dende os balcóns. Robustos mozos do Irixo erguían unha enorme pancarta en apoio á continuidade da liña férrea Ourense-Santiago, outras engalanaban automóbiles de Maside e Punxín. O mitin íase celebrar no Pavillón Neira, mais, ante o formigueiro de xente, optaron por facelo na Praza e que os oradores (Calvo e Primo) falasen dende o balcón da casa do apoderado do Banco Pastor, Alejandro Iglesias Domínguez. Calvo aproveitou para anunciar que concorrería ás futuras eleccións polo distrito. Ás dez da noite, organizado polo Sporting Club e con 250 cubertos, celebrouse o banquete amenizado polo Orfeón de Maside e a banda do Carballiño. Na sobremesa falaron Rodríguez Soto, Rodríguez Oleiros e Jesús Pérez Cabo, interventor do Centro Galego da Habana, entidade que poucos meses despois presidiría. Remataron Medina, Primo e Calvo. O éxito era incontestábel, mais O Carballiño tamén se resistía. Tran pronto se soubo do inicio da xira, ordenouse a retirada do salón de plenos tanto do retrato do ditador como o de Calvo; era alcalde José Rodríguez Rey, pero o conservador Maximino Prada Pérez inspirábao. Por máis, no balcón da casa do primeiro edil pendurouse unha pancarta que os “upetistas” consideraban ofensiva e pediron que se retirase; como non se fixo, houbo palabras fortes, uns cantos lapotes e algún que outro fungueirazo; a pancarta desapareceu. Tras o mitin, uns mozotes chanceábanse dos ministros e disfrazaron un pobre vello coas galas propias das autoridades, mentres armaban unha comparsa con chifres e subiotes. Interveu a Garda Civil para desfacer a entroidada, como antes fixera para deter “uns de Ourense”, encabezados por Álvaro das Casas, que andaban a repartir o mesmo manifesto que se distribuíra en Ribadavia. Tras unhas cantas labazadas e algunha que outra bastonada, pouco despois deixáronos en liberdade.