Prófugas e apóstatas. As monxas torquinegras da Galiza é a crónica da loita das abadesas galegas contra Castela durante os séculos XV e XVI. O volume recolle a oposición desas mulleres á decisión dos Reis Católicos de subxugar os mosteiros galegos ao poder de Castela, someténdoos á órbita do mosteiro de San Bieito de Valladolid.
A integración subordinada do monacato galego aos mosteiros castelás é considerada por unha parte da historiografía como o punto de arranque do proceso de drenaxe das rendas galegas e descapitalización do país, comezando a conformarse un dos elementos definitorios da dependencia económica galega. Neste sentido, débese lembrar que os mosteiros eran os principais titulares de rendas e os primeiros propietarios de terras da Galiza.
A centralización política
O proceso de absorción dos mosteiros galegas por Castela explícase no marco das políticas centralizadoras aplicadas polos Reis Católicos após a derrota da revolución galega do século XV. A medida, fai parte dun amplo paquete gobernativo dirixido a por remate a existencia da Galiza como unha entidade política diferenciada.
A historiadora e coautora do volume, Carolina Casal, sinala a Nós Diario que “o Reino da Galiza fose o primeiro no que a Coroa castelá puxese en práctica a Reforma Observante non foi un feito ao chou e rematou coa vida nos cenobios bieitos femininos e co poder das nobres galegas que os habitaban”.
Casal entende que “a alusión que Castelao realiza en 1931, a “doma e castración” do Reino da Galiza, por moito que insignes historiadores actuais critiquen o de “castración”, o realizado pola Coroa de Castela non só foi “domar” a Galiza, foi mutilar co fin de rematar cun ADN, co seu poder, coa súa lingua e coa súa cultura en prol do supremacismo castelán, do seu poder, da súa lingua e da súa cultura”.
Unha loita de 30 anos
A revolta das abadesas galegas demorouse durante 30 anos, enfrontándose as titulares dos mosteiros galegos contra catro papas diferentes, os Reis Católicos, a súa filla Xoana e o seu xenro Felipe I. Non é casual, que estas mulleres rebeldes fixesen parte das mesmas familias que lideraron coas armas na man a revolución galega de finais de século XV.
A escritora e coautora do libre, Carme Varela, explica a Nós Diario, que “é unha rebeldía prolongada e hai mosteiros dos que a congregación de Castela tivo que tomar posesión até tres veces, o que di moito do que pelexaron”. Ao tempo, destaca que enfrontáronse a catro papas e varios reis ou sexa aos grandes poderes do momento, coa Coroa de Castela no seu momento de esplendor”.
