O equipo de investigación de Memoria Democrática da Universidade de Santiago iniciou en Santa María do Val (Narón) o proceso de busca dunha das fosas de vítimas do golpe de 1936 máis grandes da Galiza.
A localización desta fosa enmárcase no Plan de Memoria Democrática da Galiza, co apoio da Secretaría de Estado de Memoria Democrática e a Xunta de Galiza, que lle encomendou as actuacións a un equipo multidisciplinar de investigación da USC, comandado polo grupo Grupo de Historia Agraria e Política do Mundo Rural (Histagra), que coordinado polos profesores Lourenzo Fernández Prieto e Antonio Míguez, leva dende o ano 2021 exhumando fosas do tempo do golpe de Estado.
Unha das maiores fosas comúns da Galiza
A do cemiterio do Val é, segundo o equipo, unha das maiores fosas comúns das que se ten constancia. O equipo de especialistas cre posíbel que haxa máis dunha fosa, dado o elevado número de persoas alí soterradas, en diferentes datas, pois son máis de 50 os individuos asasinados. Un asunto coñecido polos historiadores e historiadoras e moi presente na memoria da veciñanza e familiar.
Segundo revelan as investigacións do equipo, o 26 de decembro de 1936, levouse a cabo unha das maiores execucións das que hai constancia na Galiza. Un grupo de 34 persoas, todos eles mariñeiros, suboficiais e oficiais das dotacións de diferentes buques, foron fusiladas no adro da igrexa parroquial do Val, entre o 26 e o 27 de decembro de 1936.
Segundo as investigacións desenvolvidas, hai constancia doutros 17 asasinatos, perpetrados en seis datas diferentes nos anos seguintes, e que apuntan cara á posíbel existencia de seis fosas máis, pendentes de localizar dentro do mesmo cemiterio.
