Ser presente, non só futuro

Nos últimos anos fálase a miúdo, e con razón, da calidade da poesía galega. Porén, poderíase dicir exactamente o mesmo, sen arroibar, da nosa literatura infantil. Hai tempo que se traballa para chegar a este nivel, como se pode comprobar na páxina de GALIX, onde se recompila toda a literatura infantil. Tanto quen escribe coma quen ilustra demostra que os libros para as crianzas non teñen nada que envexar aos das adultas en riqueza temática e formal. Abonda con ver os títulos que chegaron a primeira fase dos Premios Follas Novas (listaxe que se queda curta) non só na categoría propiamente infantil. Poesía, teatro, narrativa, divulgación… son xéneros vizosos capaces de gañar lectores. A primavera, polas datas marcadas no calendario, é unha oportunidade para motivar a ler. As biografías amosaron ser a chave para visibilizar a quen demostrou non só o afecto pola lingua, senón o seu compromiso coa cultura e a sociedade. "A lingua é unha forma de estar no mundo. Por iso, [Luísa Villalta] escolle a lingua galega e úsaa para reclamar os dereitos das persoas que se encontran nas marxes do poder, para apoderarnos, propoñer o respecto pola natureza ou para animarnos a escoitar dentro do silencio o canto dos paxaros", escriben Beatriz Maceda e Eli Ríos en Luísa Villalta. Alma de Violino (Ed. Xerais). O público máis esixente Cunha sensibilidade especial, tanto para facer rir, como para facer chorar, nas páxinas da literatura infantil entran todas as emocións. Os erros e os acertos. Todos os xiros e contradicións sobre os que se ergue o mundo, como amosan obras de teatro como Daniel no peirao, de Paula Carballeira (Ed. Galaxia): "DANIEL: Que son as amigas de proveito? XAQUINA: Amigas de proveito son as amigas que te apoian nos teus soños que se fagan realidade… DANIEL: Daquela, Baltasara é unha amiga de moito proveito". A literatura infantil é interesante, entretida, capaz de crear mundos nos que verse reflectidos Escribir para a infancia non é tan sinxelo como se poida pensar. Non hai público máis esixente. Nin máis sincero. Por iso a literatura infantil é interesante, entretida, capaz de crear mundos nos que verse reflectidos, a un tempo que amosa que as crianzas son parte da sociedade na que viven, como personaxes activas que fan e desfán o espazo que habitan. Lugares nos que se relacionan e conviven coas adultas e coas iguais, de quen aprenden. E aprender non ten por que ser contrario a pasalo ben. É neses momentos compartidos, nos xogos, nas lecturas, onde tecen os afectos, onde se toma consciencia do que acontece ao redor. "Ese Entroido sería o primeiro sen as orellas da avoa, se eu non facía nada. […] Ao cabo, non podía ser tan complexo: axudara moitas veces a avoa […] xusto cando estaba a piques de darlle o primeiro bocado á orella escollida –a máis grande, a que tiña máis azucre–, detíñame ao berro de 'agarda, lambón! Pensas tragar esa orella sen saber o que escoitou?'". Manuel, o protagonista de A botella de lentellas, Leticia Barbadillo (Ed. Xerais), aínda que non o diga, coñece os problemas da súa familia, e tamén sabe que pode axudar a levalos un chisco mellor. Inclusión Porque as crianzas son observadoras natas. Igual que quen ilustra os seus libros (como Laura Suárez, Eli García, Leticia Barbadillo, Susana Suniaga, Bea Gregores ou Blanca Millán). O bo de non ter prexuízos e ter tanto por aprender fai que se deteñan en cousas nas que as adultas xa non reparamos. "Claro que me dan pena os pobres michos. Eu xa teño tres acollidos na miña casa e, por certo, gasto a paga enteira en mercarlles comida a eles e aos que seguen na rúa, agachándose da limpa deste señor. E ti que fas? […] deixa de facer o parvo, de xogar ás heroínas solitarias e de mirarnos aos demais por enriba do ombreiro, coma se fósemos idiotas. E agora, se che parece, vai arrincar centos de carteis esta noite ou a pintar riba deles se che peta, pero non vas conseguir nada ti soa contra o resto da humanidade". Sen perder o humor, en O día que choveron gatos, Eva Mejuto (Ed. Xerais) tamén consegue que as crianzas sexan donas da súa vida. Só incluíndo a todas as persoas seremos quen de facer unha sociedade mellor. Como di SuperUlex, de Susana S. Aríns (Cuarto de inverno): "As supereroínas fazemos equipa. Precisamos das nossas amizades cúmplices. Queremos às nossas cúmplices amigas. Não é que não podamos fazer as cousas sozinhas. É que não queremos. […] As supereroínas temos à nossa tropa connosco quando temos medo, quando non sabemos como resolver un problema, como desfazer un sarilho". Porque, non o esquezamos, as crianzas non son o futuro, son o presente, e polo tanto, imprescindibles.