30 anos renovando a mirada sobre a arte

"Un aniversario é algo máis que unha celebración, tamén supón recordar unha historia, facer balance, revisar e reler o pasado co fin de tomar impulso para encarar o futuro". O actual director do Centro Galego de Arte Contemporánea (CGAC) deixa claro que a celebración do trixésimo aniversario do centro debe ser un recoñecemento ao esforzo colectivo que fixo posíbel consolidar o que denomina "un proxecto esencial para a cultura e a arte na Galiza". Unha historia posible do CGAC, unha das dúas exposicións que conforman o proxecto expositivo que conmemora estas tres décadas -a outra, Relatos contemporáneos desde a Colección CGAC, exhíbese na Cidade da Cultura- concíbese como un percorrido pola actividade do centro, polas exposicións, actividades e publicacións impulsadas desde o CGAC durante estes trinta anos, na procura daqueles fitos que, dalgunha maneira, marcaron a evolución da arte contemporánea na Galiza. Deste modo, as persoas que se acheguen até a sede do CGAC poderán recoñecer algunhas das pezas presentes nas exposicións máis destacadas que tiveron lugar nela, un cronograma que dá conta da actividade despregada polo museo e unha mostra das publicacións editadas. Dupla exposición para celebrar o trixésimo aniversario do CGAC Renovar a mirada A montaxe resultante posibilita estabelecer algunhas relacións entre artistas, lembrar o "descubrimento" doutros, ou contemplar cales foron as liñas temáticas que a creación plástica foi seguindo no curso deste xa delongado período. Das grandes retrospectivas dos artistas galegos consagrados -Maruxa Mallo, Seoane, Datas, Leopoldo Nóvoa, Rafael Baixeras, Laxeiro, Lamazares, Leiro, Menchu Lamas, Antón Patiño, Manuel Vilariño- ás exposicións de media carreira dedicadas a figuras como Berta Cáccamo, Álvaro Negro, Nicolás Combarro, Loreto Martínez Troncoso, Suso Fandiño ou Almudena Fernández Fariña; das grandes figuras da arte europea -Boltanski, Mario Merz, Giuseppe Penone, Daniel Buren- ás exposicións de artistas que hoxe pertencen xa ao imaxinario colectivo: de Felix Gonzalez-Torres a Georges Rousse, de Dora García a Elisa Sighicelli. Sen pretender ser exhaustiva, a mostra consegue evocar algunhas das liñas mestras que rexeron a evolución da creación artística nestes trinta últimos anos, entre as cales a relectura da arte galega do século XX -á luz de discursos renovados e en relación co desenvolvemento da arte internacional- non foi a menos importante. A historia e a arte modifícanse constantemente -igual que a nosa mirada sobre elas- e unha das funcións dun centro de arte debe ser reformular as relacións entre as obras e entre elas e o público. A arte non se conforma con ser só pasado porque se modifica en función do contexto presente. Desde ese punto de vista, o CGAC transfórmase nun auténtico museo de arte contemporánea, que non é o que expón o novo, senón o que renova a nosa forma de mirar. O paseo como acto revolucionario Cartografía do mundo contemporáneo Pola mostra pasan os discursos feministas incorporados á creación contemporánea por Ana Mendieta, Eva Lootz, Esther Ferrer ou Tracey Moffatt; a lembranza de exposicións pioneiras en tratar cuestións de xénero desde perspectivas queer con obras de Valerie Export, Xoán Anleo, Uqui Permuy ou Gail Thacker; a preocupación polos conflitos bélicos e a súa sobra de destrución e miseria nas obras de Valentín Vallhonrat, Suso Fandiño ou Carole Alfarah. Todas estas obras propician novas lecturas que permiten -estabelecendo as conexións necesarias- elaborar unha cartografía da realidade contemporánea que podería permitir situarnos no mundo. En certo sentido, a exposición Unha historia posible do CGAC debería dar lugar a unha reflexión sobre como un museo destinado a ser o gran centro de arte do país debe relacionarse co seu pasado e co seu presente, e tamén cal debe ser o seu papel futuro no país e na imaxe internacional que deste se proxecte. Se cadra, tamén sería pertinente incluír nesa reflexión o devalo da consideración institucional, as constantes diminucións nos orzamentos, a perda de postos de traballo e os constantes desencontros co sector. Se con todos eses impedimentos, o CGAC logrou crear para si un prestixio e subsistir con bastante máis que dignidade, cales son os argumentos esgrimidos para coutar o seu crecemento? Esas consideracións, desde logo, tamén farían parte dunha outra historia posíbel do CGAC, que tamén explicaría unha morea de cousas sobre o noso presente. Sorpresa e escepticismo ante a apertura das novas sedes do CGAC