"Quen aínda queremos conservar a confianza nun mundo que pode ser mellor, estamos a aborrecernos do descolorido debate político”. Luísa, así comezaba a túa columna na semana do 6 ao 9 do 2003 en A Nosa Terra, número en que Marta Dacosta, Suso de Toro, lembraban a Xela Arias e María Reimóndez lle agradecía o seu compromiso con Implicadas no Desenvolvemento; en que se escribía da memoria e da historia que centrara o encontro do Galeusca 2003 en Gernika, onde tiveramos a noticia do seu falecemento. Ti, tamén escribiche da tristura que sentías por esa morte, “un corazón inquedo que non pudo esperar máis nin sequer dentro dunha metáfora”. Que acertadas eran e son agora e hai vinte anos, esas palabras que a moitas nos revolven, afirmabas que o noso presente “sucumbe con ela e como ela”, porque a vida, “a vida nunca espera”. Catro meses despois era o teu corazón o que paraba.
Falabas, daquela, dun presente de pensamento calado e dixéchelo tan claro como para explicar o presente de hoxe. Nestes vinte anos somos cada quen unha illa no medio dunha praza, aínda que sexamos moitas as illas que se unen para reclamarmos a dignidade dunha sanidade, dun ensino público ou da liberdade de Palestina. Illas solitarias que berran xuntas nun encontro en que podemos emocionarnos, por saber que aínda estamos aí, mais no barullo do mundo do político e correcto, do ianqui e europeo, non chegan as nosas voces, aínda que se paseen polos múltiples vieiros da Internet. Xa non estou certa de non estarmos ante o fin das ideoloxías, ti afirmabas estarmos no abandono das súas manifestacións explícitas e da substitución das ideas polas estratexias. Levamos moito tempo de estratexias, estes días últimos son un exemplo. O franquismo reclama a mobilización contra un golpe contra o estado de dereito, non apagan as exaltacións no seu desexo de volver ao 36. Feijóo, hai vinte anos ligado ao malgoberno do Prestige, ao que desexamos colocar no seu lugar, como a Fraga Iribarne, había que botalos; si, hai vinte anos volvemos ser Nunca Máis, no primeiro aniversario da Burla Negra; aquel político obediente que encheu a boca coa palabra, Galicia, como repetía, cando tiña ocasión, a súa nai; hoxe, só ten nos labios, España, esa outra palabra que cando a pronuncia regresa dos tarros de formol onde agardaba para erguerse fanática e perigosa.
Hoxe, novembro, é fácil pensar naquela ladaíña repetida en todos os filmes de catátrofes, de barcos afundíndose, de avións ou edificios en chamas, aquela que dicía que as mulleres e os nenos primeiro. Como podemos ser testemuñas deste xenocidio, da morte programada, da vida asfixida en Palestina? Desa matanza de inocentes, de nenos e nenas, Luísa, que xa non van nacer? Preguntamos: Para que nacer en Palestina? Mentres afirmamos, despois de Ruanda, que a historia non os/as absolverá, a quen ten a boca chea co conto do terrorismo de Hamás. Que non, que a historia non os vai absolver, mentres non chegan alimentos, nin hai auga, mentres a enfermidade renace en peste que se espalla e que mata, mentres as mulleres e, sobre todo, os nenos e as nenas, as criaturas primeiro, é unha mentira e unha acusación.
Hoxe, en novembro, vinte anos despois, Luísa, a palabra é Gaza. Ela fai que aborrezamos este asasino comportamento político que a nós tamén nos mata.
