Xa pasaron algo máis de vinte anos, Luísa, cando remataba outro ano das Letras Galegas, como ti ben escribiches: “Xa está. Xa pasou o Día. Antón Avilés de Taramancos xa ten a merecida restitución do seu nome, reincorporado por vía da súa propia obra aos fundamentos máis sólidos do noso progreso como pobo”. E escribías das mesas ancadeiras e deses libros bendicidos polo marchamo institucional que servían para que a mesa non bailase debaixo da pata problemática.
Se o libro sobraba, arrincábaselle o que cumprise; se era mester agrandalo, abondaba cun prólogo de Fraga Iribarne. “Mais isto non se pode facer cos libros de Antón”. Insistías en que a memoria estaba viva, que de nós (tamén me inclúo nese colectivo) sabiamos da súa idea de patria, ese “vento tan arrasador como indócil”, “un home que non era un home, que é un pobo e ninguén o pode domear”.
Nós, tamén sabemos de ti, das túas palabras, Luísa, que non son para axustar pata de banco, nin cadeira, nin mesa. Entre o 4 de xaneiro de 2002 e o 4 de marzo do 2004 acompañamos a lectura dos teus textos no semanario A Nosa Terra, un ano despois conformaron o Libro das Columnas, na colección de Prensa e Creación de A Nosa Terra; precedidos do prólogo, Herbaluísa, de X. E. Acuña, un dos teus editores feridos, quen, entre todo o teu alumnado, foi de quen non agochou as lágrimas en San Amaro, para participar da mellor mensaxe poética. Fronte ao teu mar, tamén o do teu pensamento, o da túa disidencia, inamovíbel.
Agardo que o Libro das Columnas sexa lido, que non se lle engadan nin arrinquen páxinas. Firme como as columnas, tamén co prólogo. En vinte anos desapareceu A Nosa Terra, naceu Sermos Galiza e Nós Diario. Seguimos explicando que temos unha lingua, que con ela esiximos vivir e camiñar a terra cos seus nomes, que a literatura galega é a escrita en galego, que nos queremos gobernar, que é preciso termos voz.
O inmediato marca a vida, non hai acougo. O teléfono móbil instalouse nas mesas e nas camas, mesmo é quen esperta. Hai quen só ten vida virtual, detrás dunha pantalla chegas á praza, entras no interior que os seres virtuais van mostrando de todo o seu e da súa casa (Difícil explicar). Como desde un menú de enganos e formación do espírito che van indicando o que pensar dos acontecementos e de todo, tamén o que está de moda e marca tendencia nas palabras. Da prensa, lense os comentarios sobre a prensa. Volven os catecismos compostos por aforismos para entrar no modelo. As mentiras convértense en verdades absolutas, manipúlanse as imaxes.
Vivimos a continúa censura da CRTVG, peor cá dos tempos de Fraga, máis estilizada, cun Feijoo que era un bo xestor, agora en Madrid é un mentiroso e, como Rajoy, dá risa. Volvemos estar en eleccións. A extrema dereita, sabiamos que estaba aí, fala sen complexos e cuestiona o estado autonómico, as linguas propias. Promete derrogar a lei de igualdade, a do matrimonio homosexual, a lei Trans. Hai medo, un medo provocado e interesado para nos deixar sen voz.
Mais hai valor: o das traballadoras e traballadores da CRTVG, que denuncian a manipulación, reivindican o noso dereito de termos uns medios de comunicacións públicos para o noso servizo e non de quen non goberna e manda. Contra a censura, o seu valor nos 269 venres negros de protesta; a dignidade herdeira de Nunca Máis.
