A saúde mental, un gran reto para os Gobernos da Xunta e o Estado

25% da poboación galega padece un problema relacionado coa saúde mental (trastornos adaptativos, ansiedade, insomnio, depresión, fobias ou trastornos da conduta alimentaria como anorexia ou bulimia). En 2020 eran máis de 600.000 persoas, 75% máis que a media do Estado. Son cifras resultado das estratexias adoptadas na pandemia, a incerteza laboral, a soidade, a obrigación de coidar a familiares con discapacidade ou as crises económicas e sociais. O sistema sanitario carece da orientación e os recursos necesarios para afrontar o problema. 1.— A falta de persoal na Sanidade Pública. Só 7,9% das psicólogas e dos psicólogos clínicos traballan na sanidade pública, 25% menos que no resto de comunidades autónomas. Galicia ocupa o penúltimo lugar do Estado en psicólogos con 3,5 por 100.000 habitantes, moi lonxe da media española de 6, ou dos 18 dos países da Unión Europea. 2.— As longas listas de espera que supoñen unha barreira para a asistencia e a equidade. En saúde mental son de 50,4 días (56% máis en tres anos), e catro meses en psicoloxía. 3.— A orientación medicalizada e a falta de psicólogas e psicólogos en Atención Primaria (AP) masifica as consultas médicas (31,7% da demanda), e transforma en enfermidades problemas da vida. A falta de recursos e a marxinación da AP e da saúde mental teñen unha gran repercusión sanitaria, social e económica. —Entre 40% e 60% das consulta en Primaria teñen que ver con patoloxías mentais. —A depresión e a ansiedade son as enfermidades que máis discapacidades xeran. —A taxa de suicidios por 100.000 habitantes en Galicia, de 12,28, supera a estatal (7,79) e a europea (11,9). É a primeira causa de morte en adolescentes (máis que os accidentes de tráfico) e medraron 25% en dez anos, especialmente en mulleres. —Incrementa o gasto sanitario por abuso da prescrición de medicación e masifica as consultas médicas. —Favorece as baixas laborais, repercute sobre a produtividade e afecta a economía. Falta de psicólogos, risco para a saúde O tratamento destes problemas esixe combinar psicoterapia con medicación pero a falta de psicólogas e psicólogos obriga o persoal médico de familia a facerse cargo do tratamento, a pesar de carecer de formación específica e de dispoñer de pouco tempo por paciente (media de 50 ao día), polo que recorren maioritariamente ao tratamento farmacolóxico. Somos o país do mundo con maior consumo de ansiolíticos, arredor de 120.000 galegos e galegas tómanos a diario e o seu consumo creceu máis de 10 puntos en dous anos. Estes fármacos xeran dependencia, tolerancia e síndrome de abstinencia, como moitas drogas ilegais. A saúde mental está en boa parte privatizada Só o 7% do persoal de psicoloxía colexiado traballa para o Sergas. A falta de psicólogos na sanidade pública obriga a poboación a recorrer á privada, o que prexudica as clases populares con menores recursos económicos. Unha persoa que cobre o salario mínimo tería que traballar 9 horas e 41 minutos para pagar unha consulta privada no psicólogo O prezo medio dun tratamento na privada é de 75 euros por sesión, polo que unha persoa que cobre o salario mínimo (1.108 euros ao mes) tería que traballar nove horas e 41 minutos para pagar unha consulta no psicólogo. Como o normal é unha sesión á semana, o custo mensual alcanzaría os 300 euros semanais e 3.600 ao ano. Quen gaña con esta situación? —Os servizos privados: a falta de persoal e as listas de espera empuxan os pacientes ao sistema privado e aos seguros sanitarios. —A industria farmacéutica: dáse un abuso da medicación e os novos antidepresivos son cada vez máis custosos. Quen perde? —As persoas con menores recursos económicos e baixo apoio social. —As mulleres que duplican o consumo de psicofármacos e padecen máis ansiedade, insomnio ou depresión. —A mocidade, dado que 13,6% dos adolescentes consumen habitualmente ansiolíticos. —A economía galega que soporta grandes custos laborais e un maior gasto sanitario. Medidas para abordar a situación 1.— Priorizar a saúde mental e incrementar os seus recursos para igualarnos á media europea. 2.— Elaborar un novo Plan de Acción en Saúde Mental. 4.— Aumentar a oferta de formación en psicoloxía (PIR), ofertáronse 247 prazas cando deberían ser 420. 5.— Incorporar a psicoloxía clínica á Atención Primaria. 6.— Mellorar as condicións laborais do persoal.