Galiza é a terceira autonomía onde menos se inviste en sanidade por habitante

A Galiza sitúase á cola do Estado en investimento sanitario. Segundo os datos que fixo onte públicos a Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (Airef), procedentes da liquidación dos orzamentos de 2022, efectuada pola Intervención Xeral da Administración do Estado (IXAE), o gasto sanitario por habitante na Galiza ficou en 1.727 euros no ano 2022, 43 euros por baixo da media estatal, fixada en 1.770 euros por habitante. O gasto sanitario recollido na liquidación do IXAE contabiliza os fondos destinados pola Administración para financiar os servizos hospitalarios e especializados, de farmacia e da asistencia primaria prestada na rede de centros de saúde de cada comunidade. Nesta dirección, os custos varían en función das diversas variábeis demográficas e xeográficas dos territorios. A Airef sinala que só Andalucía e Madrid invisten en sanidade menos que a Galiza. Así, Andalucía dedica á saúde 1.555 euros por habitante e a capital española destina 1.709 euros por residente. Porén, nun caso e noutro, os custos reais dos servizos sanitarios son máis reducidas que na Galiza, sendo, tamén, moito máis elevada a porcentaxe de persoas con seguros privados. O investimento sanitario por habitante na Galiza é 455 euros inferior ao de Euskadi, está 420 euros por baixo do navarro, é 240 euros máis baixo que o de Murcia, 202 euros inferior ao de Cantabria, 175 euros menor que o catalán e 175 euros inferior ao de Asturias. Tamén gastan máis que Galiza territorios como Aragón, A Rioxa, Castela-A Mancha, Castela e León, País Valencià, Canarias ou Illes Balears. Persoal do CHUAC da Coruña executa unha cirurxía empregando o robot Da Vinci. (Foto: Europa Press) A fenda aumenta O investimento sanitario volveu caer en 2022, na liña da tendencia iniciada en 2009, acentuada nos últimos anos de Goberno de Alberto Núñez Feixoo. Até 2019 o investimento en sanidade no país era superior á media estatal, superando nesa anualidade en 13 euros o gasto por habitante do conxunto do Estado. Precisamente, a partir deste exercicio comeza a agrandarse a fenda nos diversos niveis sanitarios, até aquela altura só existente no nivel primario. As cifras de 2022 confirman esa orientación. Así, a fenda en investimento sanitario coa media do Estado volveuse incrementar, ao medrar o gasto na Galiza tres décimas menos que no conxunto estatal. Ao tempo, o investimento en sanidade creceu 4,3 puntos menos que a inflación, o que implica unha caída real do gasto sanitario. Nesta mesma liña, o país cedeu un posto en gasto en sanidade, ao ser superado pola Rioxa, que pasou de investir 1.646 euros por habitante en 2021 a 1.748 euros en 2022. O baixo investimento en sanidade da Galiza contrasta co alto custo da prestación dos servizos sanitarios. Neste sentido, o voceiro de SOS Sanidade Pública, Manuel Martín, apunta a Nós Diario que “o gasto por habitante na Galiza debe ser superior se atendemos a dispersión xeográfica do país e o nivel de envellecemento da poboación”. Na mesma dirección, destaca que “a xente maior "presenta tres veces máis problemas de saúde que a doutros grupos de idade e, polo tanto, require de tres veces máis atención”. O custo da prestación sanitaria na Galiza é máis elevada que na gran maioría das comunidades do Estado. A isto contribúe de maneira decisiva a pirámide demográfica do país, cunha poboación moi envellecida, e unha realidade xeográfica marcada pola dispersión territorial e a gran cantidade de núcleos de poboación. O custo dos servizos O envellecemento da poboación é un factor chave para determinar as necesidades de gasto sanitario. Mentres o índice de envellecemento sitúase na Galiza en 202%, o cal representa 202 persoas maiores de 64 anos por cada 110 menores de 16, no Estado español representa 125,79% e en Madrid 110,85%. A este respecto, a totalidade dos estudos certifican un aumento na demanda dos servizos da Atención Primaria en función do incremento da idade da poboación e estabelecen unha correspondencia clara entre unha e outra variábel. Os investigadores da Universitat Pompeu Fabra Jaume Puig-Junoy e Ruth Puig Peiró teñen sinalado para o conxunto do Estado español que “con respecto á relación existente entre as visitas ao médico e a idade dos individuos, hai dous colectivos que realizan un consumo de Atención Primaria 50% superior á media: por unha parte, a poboación de entre 0 e 4 anos e, por outra parte, as persoas de máis de 65 anos de idade. En calquera caso, comparado coas diferenzas detectadas para a atención hospitalaria e farmacéutica, a relación entre idade e consumo de atención primaria resulta moi acusada”. A dispersión é outro elemento chave para fixar o custo sanitario. A este respecto, a Xunta da Galiza cifra en 800 millóns de euros anuais o sobrecusto xerado polo dispersión na prestación dos servizos básicos, correspondéndose 62,5% desa contía coa sanidade. Na mesma liña, o Goberno galego apunta que un médico de Atención Primaria na Galiza atende de media a poboación de máis de 15 núcleos singulares, cando a media do Estado indica que atende dous. A falla de ponderación real deste factor no modelo actual de financiamento ten provocado importantes tensións e desaxustes no sistema sanitario galego. O gasto en Atención Primaria de 2022 está por baixo do ano 2009 As cifras fornecidas no día de onte pola Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (Airef) confirman que a Atención Primaria é o nivel sanitario máis prexudicado, no que atinxe ao financiamento, do Servizo Galego de Saúde. Mentres o Executivo galego destinou nos seus orzamentos de 2022 ao sistema sanitario unha contía equivalente a 7,8% do Produto Interior Bruto (PIB) do país, rexistrando un investimento por habitante de 1.727 euros, a súa achega ao primeiro nivel sanitario é moi inferior. A contía destinada á Atención Primaria nos orzamentos da Xunta da Galiza non deixou de caer desde a chegada de Alberto Núñez Feixoo á presidencia do Goberno galego. Mentres en 2009, último ano de Executivo bipartito entre PSOE e BNG, as contas públicas recollían para Atención Primaria un investimento de 1.436 millóns de euros, 13 anos despois, no exercicio 2022, os presupostos galegos achegaban 1.389 millóns de euros para este servizo sanitario. A Xunta da Galiza dedicou en 2022 á Atención Primaria 74,8 millóns de euros menos que en 2021. A rebaixa nas achegas públicas a este servizo médico producíronse malia que o PIB galego en termos correntes de 2022 foi claramente superior ao do ano 2009. A maiores, os orzamentos de Primaria de 2022 recolleron un recorte de máis de dous millóns de euros en relación coa anualidade de 2009, dedicándose unha contía importante do mesmo a fins non asistenciais, como á construción de novos equipamentos ou á dotación de instrumental sanitario.