Un estudo levado a cabo por un grupo de investigadores do Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago de Compostela (IDIS) sinala que a dieta atlántica podería reducir "significativamente" a incidencia da síndrome metabólico e, con iso, o risco de sufrir enfermidades como a diabetes ou a cardiopatía coronaria. O estudo, publicado na revista científica JAMA Network, é froito do traballo da doutora Mar Calvo Malvar, a investigadora principal, e do seu equipo, formado polos doutores Francisco Gude Sampedro, Alfonso Javier Benítez Estévez, María Rosaura Leis Trabazo e Juan José Sánchez Castro, da área de Xestión Integrada de Santiago de Compostela, así como dos profesionais do Centro de Atención Primaria da Estrada, que colaboraron no estudo achegando as 250 familias participantes.
Segundo explican nun comunicado, as familias dividíronse en dous grupos: un continuou cos seus menús habituais (grupo control) e o outro levou a cabo unha intervención para modificar hábitos nutricionais (grupo intervención). As familias deste grupo recibiron sesións educativas sobre nutrición, participaron nunha clase de cociña dirixida por un chef local e recibiron material de apoio, ademais de cestas de alimentos que contiñan unha variedade de produtos de orixe local, típicos da dieta tradicional atlántica.
Durante seis meses avaliáronse diversas variábeis para ver os efectos dunha intervención nutricional baseada na dieta atlántica tradicional desde unha dobre perspectiva: a saúde metabólica e a planetaria. "Estudamos como un cambio cara a un patrón dietético tradicional, saudábel e de orixe local podería afectar as enfermidades relacionadas coa saúde metabólica e se ese cambio podería alterar a produción de gases de efecto invernadoiro", explica a Dra. Calvo Malvar.
Respecto á perspectiva ambiental, remarcan que os estudos previos realizáronse desde unha perspectiva exclusivamente teórica, non con datos de consumo de alimentos de persoas nun contexto de vida real. No cálculo da pegada de carbono dos alimentos consumidos polas familias colaborou o CRETUS Centre, da Universidade de Santiago de Compostela. "A pesar da redución detectada, a mostra non permite alcanzar significación estatística, pero abre novas vías de investigación", sinalan.
Síndrome metabólico
Doutra banda, revelan que, en canto, á saúde metabólica, "si se constatou un risco significativamente menor de desenvolver síndrome metabólico, e menos compoñentes da síndrome metabólico, no grupo de intervención con respecto ao de control".
Explican que esta síndrome é un grupo de afeccións que, en conxunto, aumentan o risco de sufrir cardiopatía coronaria, diabetes, accidente cerebrovascular e outros problemas de saúde graves. Actualmente, afecta a unha cuarta parte da poboación adulta no mundo, "o cal supón un grave problema de saúde, pero tamén social".
"Identificamos que a aliñación cun patrón dietético saudable rexional, a dieta atlántica, asóciase con menores factores de risco estreitamente asociados á saúde metabólica, como a obesidade central ou os niveis de colesterol", detalla a Dra. Mar Calvo.
Dieta atlántica
A dieta atlántica, presente na maioría de fogares galegos e do norte de Portugal, caracterízase na súa preparación por cociñar ao vapor e ferver, en lugar de fritir. O peixe e o marisco son alimentos básicos que se consomen con frecuencia e os produtos lácteos ocupan un lugar destacado, do mesmo xeito que o aceite de oliva, a principal fonte de graxa. Tamén destaca o consumo diario de froitas e hortalizas, en particular de Brassica (grelo, nabo, nabiza, repolo etc.), rica en glucosinolatos e con recoñecidos beneficios na prevención de diversas enfermidades.
"Os cambios na dieta representan unha estratexia chave para previr millóns de mortes en todo o mundo cada ano", asegura Mar Calvo. Con todo, recoñecen que alterar os hábitos alimentarios expón "un desafío considerable" debido á complexa interacción de factores sociais e individuais, incluídas as influencias culturais, a accesibilidade dos alimentos, as conexións sociais e a contorna comunitaria.
"Supoñer que as persoas substituirán facilmente os compoñentes dietéticos non saudábeis baseándose na nova evidencia científica é demasiado optimista", admite a investigadora do IDIS. Por iso, animan a impulsar unha "actuación comunitaria"; un "cambio de paradigma" para previr a obesidade e enfermidades relacionadas, "cun enfoque de ambiente total, que involucre e active comunidades e barrios enteiros".
