O home que odiaba o galego

Nestes días, a campaña electoral domina, necesariamente, todo o debate público. Para min, a cuestión do idioma non é unha máis, e coido que para o PP de Feijóo, agora de Rueda, tampouco. De feito, estes días reaparece no debate público (igual que a sacou á palestra Ana Pontón no debate electoral da TVG) a fotografía de Alfonso Rueda na manifestación de Galicia Bilingüe de 2009, da que a semana pasada se fixeron 15 anos. Nesa manifestación, lembremos, Galicia Bilingüe (agora, Hablamos Español) pregoaba que o goberno impuña a lingua galega. Os datos, daquela e hoxe, indican exactamente o contrario, polo que ese mantra só pode resultar insultante. Ademais de que é practicamente imposíbel atopar a documentación en galego en moitos procedementos da administración autonómica, o status de oficialidade do galego é só declarado nunha parte moi importante da administración do Estado, e se falamos dos espazos de que dispón o galego no ámbito privado, mesmo en servizos que a cidadanía non pode evitar (notarías, ámbito xurídico, banca, servizos de telefonía e subministracións das vivendas...), as cifras son ridículas. A sociedade galega foise afacendo a que o galego estea totalmente varrido da meirande parte das actividades sociais, económicas, comerciais e de lecer das que participa a diario, polo que o discurso da imposición só conta cos apoios máis ultras. Tamén debemos lembrar que unha das reivindicacións desa convocatoria era contraria á aplicación do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, aprobado en tempos de Manuel Fraga, especialmente contra a presenza do galego a 50% nos centros de ensino galegos. Plurilingüismo Esa manifestación tivera lugar unhas semanas antes das eleccións galegas, e o candidato Alberto Núñez Feijóo quixera participar nesa convocatoria e basear unha parte importante da súa estratexia política nesa confrontación en relación co galego, contra o goberno do PSdG e do BNG. Ao pouco de chegar ao goberno, Núñez Feijóo aprobou o mal chamado Decreto do Plurilinguismo, o decreto que pasa do 50-50% a unha división a tres, para introducir linguas estranxeiras no ensino e que, na práctica, prohibe que se impartan en galego as materias de matemáticas, física e química e tecnoloxía. O legado dos quince anos do Partido Popular, ademais desta prohibición, trae cifras de galegofalantes que chegan a mínimos históricos ou uns orzamentos raquíticos para a normalización lingüística (de 22 a 11 millóns de euros). En cada unha das revisións que foi facendo o comité de expertos do Consello de Europa sobre o cumprimento da Carta Europea de Linguas Rexionais e Minoritarias, constátase que o Goberno galego non fixo nada a favor da supervivencia da lingua galega, aconteceu máis ben o contrario. Por exemplo, a Lei Orgánica do Poder Xudicial debía ser modificada para garantir o uso das linguas oficiais e debían implantarse medidas para eliminar as limitacións ao ensino en galego e non houbo ningún avance nesa dirección. Lembremos que esta Carta foi ratificada no seu día polo Goberno de José María Aznar. O Goberno galego actual parece que está nese grupo de ultras contra a nosa lingua e isto debería ser motivo de seria reflexión Contra o idioma O Partido Popular votou, hai uns meses, en contra de que o Parlamento galego apoiase a presenza das linguas oficiais no Congreso dos Deputados. O Goberno galego négase a apoiar a lingua propia do país, co que isto significa a nivel simbólico. Son moi poucas as persoas que teñen unha actitude abertamente contraria ao idioma e ese debería ser un dos puntos de partida. Porén, o Goberno galego actual parece que está nese grupo de ultras contra a nosa lingua e isto tamén debería ser motivo de seria reflexión. Segundo un estudo de 2018 do IGE, case un 24% dos mozos e mozas descoñecen totalmente o galego e recoñecen seren incapaces de expresarse na lingua propia de Galiza. É un sinal de clara emerxencia que leva anos a soar, mais é o momento de eliminar os atrancos ao galego no ensino e en todos os ámbitos da vida, de avanzar na recuperación dos espazos. É unha desgraza termos que continuar, 15 anos despois, a argumentar en asuntos tan básicos como que unha lingua en situación de inferioridade precisa protección especial. Igual que en calquera situación de desigualdade é necesario facer discriminación positiva a favor do elemento máis prexudicado. Insistindo no máis básico, a administración pública galega ten o deber estatutario de potenciar "o emprego do galego en todos os planos da vida pública, cultural e informativa, disporán os medios necesarios para facilitar o seu coñecemento". Insistiremos.