Clásicos básicos

Nestas últimas semanas foi difícil evitar o debate en relación co novo Goberno do Estado, e a presenza e a ausencia da nosa lingua tamén dan para unha boa reflexión, alén da amnistía. Por unha banda, podemos falar do uso práctico do galego que se fixo durante a investidura de Pedro Sánchez, mais tamén do que se vai facer ao longo da lexislatura. Xa asistimos ao debate (histórico e simbólico, si) sobre a pertinencia de autorizar o uso de todas as linguas oficiais no Congreso, agora o seguinte reto é superar esa fase e darlle total normalidade. Falar en galego só cando se mencionan temas estritamente relacionados con Galiza ou coa propia lingua, ou cando se fan referencias sentimentais ou culturais, non parece dar normalidade a esta lingua. Neste revival constante ao que nos somete a política nos últimos tempos, estamos en serio perigo de retroceder aos anos 80, cando o galego daba os seus primeiros e tímidos pasos na legalidade. Daquela, certas renuncias podían ter sentido ou ser comprensíbeis, mais hoxe en día temos moitas ferramentas e dereitos adquiridos que, se só os usamos para os rituais, pode haber quen entenda que, en realidade, nos sobran. Por outra banda, reivindicarmos un dereito para logo non facermos uso del parece absurdo, como quen non coñece a verdadeira transcendencia do que demanda, ou quen apoia unha causa de xeito superficial, unicamente pensando nunha foto fixa. É posíbel congratularse da consecución dese dereito para que o poidan usar outras persoas, mais o movemento demóstrase andando: o galego só dá imaxe de utilidade e vitalidade real se é usado en todos os contextos e circunstancias e, sobre todo, se se demostra que é válido para iso. Que opinariamos de quen defende a sanidade pública mais só usa a privada, ou só conta coa pública para doenzas concretas? Se queremos que exista e funcione, tamén somos responsábeis de darlle vitalidade coa nosa propia práctica. As persoas que nos representan no Congreso xa poden usar o galego con normalidade: agora só é preciso que o fagan Uso e sensibilidade A nosa sociedade asumiu até hai non hai tantos anos que a política institucional debía facerse publicamente en galego. Dun xeito máis ou menos tácito, entendemos que persoas que non usan o galego habitualmente si que o debían facer no exercicio dun cargo público. Hoxe isto non parece tan claro, igual que, por cortesía, unha vez máis de Alberto Núñez Feijóo, hai quen cuestiona moi abertamente a posición que ocupa o galego en moitos ámbitos públicos. Quen ten sensibilidade polo idioma observa con abraio estes movementos, mais pode resultar difícil contrarrestalos, tanto pola relevancia pública que adquiren (que seguramente non se correspondía, cando menos inicialmente, co sentir social a este respecto), como pola pobreza dalgúns argumentos de quen exerce, ou debería exercer, a defensa do noso idioma en primeiro lugar. As persoas que nos representan no Congreso dos Deputados xa poden usar o galego con normalidade: agora só é preciso que o fagan. Mais tamén hai moito por avanzar no Senado, onde hai anos que é posíbel usar as linguas oficiais, aínda que non en todas as sesións; hai marxe de mellora noutros usos da administración, onde parece que se instalou a idea que o galego pode ser unha lingua secundaria: é unha lingua oficial, e temos dereito a facer as nosas xestións na nosa lingua en situacións tan cotiás como na Axencia Tributaria ou na Dirección Xeral de Tráfico. Respecto polos falantes Estes días, no meu sector profesional fálase sobre o uso da tradución automática por parte da administración pública, en concreto na páxina web do Consello Superior de Deportes, aínda que non é difícil atopar outros exemplos. Hai tempo que sabemos que moitos medios de comunicación (que reciben unha cantidade importante de cartos públicos, tamén por usaren o galego) teñen versións en galego da súa páxina web, que foron feitas por máquinas sen que ningunha persoa as revisara. Sabemos que de agora en diante isto vai ser cada vez máis frecuente e vai ser difícil paralo (podemos reflexionar tamén sobre as consecuencias que a automatización ten para este sector profesional, igual que para moitos outros) mais, mesmo que queiramos obviar os dereitos laborais, un chisco de respecto polos falantes desta lingua tampouco estaría de máis, especialmente de parte de quen nos goberna. Porén, varias multinacionais, que demostran na súa práctica diaria que non teñen ningún cariño nin sensibilidade especial en relación co galego, comezaron nos últimos anos a dirixirse á súa clientela nesta lingua. Haberá que entender que o fan porque consideran que lles dá unha imaxe positiva, e que mesmo lles resulta beneficioso economicamente. Se cadra, o momento que vivimos fai que sexa preciso dar un paso adiante, deixar de conformarnos e loitar por aquilo no que cremos, tamén en relación co idioma, e tamén na práctica.