Análise

Brics+, a consolidación do mundo multipolar

Katu Arkonada é diplomado en Dereitos Económicos, Sociais e Culturais e en Políticas Públicas
O presidente ruso Vladimir Putin asiste ao 15º Cume Empresarial Brics por videoconferencia. (Foto:  Kremlin / dpa).
photo_camera O presidente ruso Vladimir Putin asiste ao 15º Cume Empresarial Brics por videoconferencia. (Foto: Kremlin / dpa).

O recente cume dos Brics (Brasil, Rusia, China, India, Suráfrica), que se produce en metade de varias turbulencias políticas entre Europa e unha África que rexeita o neocolonialismo europeo, terminou por deixar atrás os momentos de unipolaridade (hexemonía estadounidense) e bipolaridade (expresada no conflito entre Rusia e Occidente, Europa, Estados Unidos e OTAN), para consolidar un mundo multipolar.

Se xa os Brics como bloque eran unha potencia política e económica, a incorporación a partir do 1 de xaneiro de 2024 do principal exportador de petróleo, Arabia Saudita, máis Irán, Exipto, Arxentina, Etiopía e Emiratos Árabes Unidos, converten os Brics+ nun bloque que vai representar 42% da poboación mundial, cun 22% da superficie continental e 18% do comercio global que con todo representa o 35% do PIB global. E se falamos dos cada vez máis escasos, e por tanto valiosos recursos naturais, os Brics+ representan 50% das reservas mundiais de petróleo, 40% das de gas e litio, 80% das reservas mundiais de terras raras e 50% da produción mundial de trigo.

China, gran vencedora

Ademais das incorporacións formais, son máis de 40 países os que manifestaron nos últimos meses a súa intención de formar parte dos Brics, dos cales 23 solicitaron formalmente a súa adhesión, sendo seis os que se incorporarán a partir do 2024. Todo iso nun contexto global de perda de peso do dólar fronte a outras moedas como o yuan chinés.

China eríxese en gañadora deste proceso non só de desconexión gradual do sistema dólar. Cada vez obtén máis relevancia no contexto mundial sen necesidade de recorrer, a diferenza de EUA, a unha carreira armamentística que se traduce en golpes de Estado e bases militares. De feito, unha das poucas bases militares de China fóra do seu territorio está en Djibouti, país con saída ao mar Vermello e con saída por medio dun ferrocarril chinés a Etiopía. Tanto Etiopía como Exipto, que controla a maior parte do mar Vermello, son parte das novas incorporacións aos Brics (nada é casualidade). 

A China, segundo socio comercial de América Latina e o Caribe, sae gañando no económico e tamén no comercial coa ampliación dos Brics

China, que xa é o segundo socio comercial de América Latina e o Caribe, sae gañando con esta ampliación dos Brics por varías vías. No económico, vai formar parte dun bloque que lle vai permitir acceder máis facilmente aos recursos naturais (cru, gas, litio) que necesita para seguir crecendo e desenvolvéndose industrial e tecnoloxicamente ao mesmo tempo que a súa moeda, o yuan, se fortalece fronte ao dólar. Así mesmo, no comercial, a súa aposta polo nova ruta da seda, un proxecto multidimensional que seguindo o antigo roteiro e os percorridos marítimos da Dinastía Ming, vai reconfigurar o mapa de (tele)comunicacións que nos deixaron as potencias coloniais e que segue presente a día de hoxe na nosa maneira de ver o mundo. China está xa construíndo redes de comunicacións, trens, portos e fontes de enerxía e auga en todo o sur global. China xa ten un crecemento anual do PIB cinco veces superior ao de EUA, aínda que EUA representa 25% do PIB global fronte a 18% de China, se ben esta xa supera EUA en PIB medido en paridade de compra.

Rusia

O outro gran gañador do cume dos Brics decorrido en Johannesburgo, é Rusia. A pesar do accidente ou atentado do avión no que morreu toda a cúpula de Wagner cando comezaba o cume dos Brics en Suráfrica, o encontro supón unha vitoria para Rusia. Do mesmo xeito que o atentado contra o gasoduto Nord Stream no que toda a prensa occidental chegou a responsabilizar Rusia, non ten sentido atribuír a este país unha responsabilidade dun atentado que podían executar en África (onde se atopaba Prigozhin días antes), ou desde logo, non cruzalo co cume dos Brics e facelo despois. Máis parece, como no Nord Stream, responsabilidade de Occidente, sexan os servizos de intelixencia estadounidenses ou as cloacas da OTAN (se se me permite a redundancia).

Non esquezamos a responsabilidade, e mesmo liderado, do grupo Wagner, e por tanto dunha parte do exército e Goberno rusos, nas revoltas africanas que están a ter estes días epicentro en Níxer. Ninguén pode cualificar de esquerda unha organización como Wagner ou o Goberno ruso, pero  desde unha óptica xeopolítica, claramente hoxe desde Wagner aos Brics atopamos compoñentes anticoloniais e antiimperialistas que van desde o pobo africano ondeando bandeiras rusas á incorporación aos Brics dun país sancionado por EUA como Irán.

O mundo está a cambiar, máis rápido do que o software da esquerda está programado para entender, e é por iso que deixando de lado o noso eurocentrismo, e como está a facer unha boa parte do sur global, debemos mirar máis a China, Rusia e aos Brics ampliados, en xeral.

Comentarios