Probablemente o atentado máis eficaz da historia é o que cometeu Gavrilo Princip no ano 1914, cando asasinou en Saraxevo ao arquiduque Fernando, herdeiro da coroa de Austria. Ese magnicidio, esa morte, foi o detonante nin máis nin menos que da Primeira Guerra Mundial e cambiou o mundo para sempre.
Estes días, en ámbitos diplomáticos e políticos europeos falouse con temor deste precedente. Existe o temor concreto de que o ataque ao hospital da Al-Ahli en Gaza poida ter consecuencias similares. Hai un temor enorme a que o que debería ser unha crise limitada territorialmente escale desordenadamente a niveis superiores e orixine un conflito imposíbel de controlar.
Particularmente, a estratexia de Estados Unidos esborrallouse, como se evidenciou co rexeitamento dos líderes árabes a reunirse con Joe Biden. Estados Unidos e a Unión Europea camiñan por un fino fío. Apoian incondicionalmente a Israel pero ao mesmo tempo queren evitar que a emoción e a solidariedade que senten todos os países árabes e musulmáns se converta nun conflito que poida implicar non só a Cisxordania ou o Líbano, senón tamén a Irán ou Turquía. E que poida apartar de Occidente –mentres China e Rusia observan atentamente– aos estados árabes máis moderados, como Marrocos, Arabia Saudita ou Xordania. Por iso Biden cambiou o seu argumento e insiste tanto estes días no dereito de autodeterminación dos palestinos e a necesidade de que teñan un Estado independente.
Pero para entender en que momento non atopamos é moi importante que comprendamos que este temor xurdiu despois do ataque ao hospital, e é e será válido independentemente de quen se demostre que é o culpable. Teño a sensación de que este detalle non se entende en Occidente.
Aínda me impresiona hoxe ler o relato da Xénese sobre os dous fillos de Abraham e comprobar o resentimento que orixinan hoxe Ismael e Isaac entre musulmáns e xudeus
O ataque ao hospital chegou no medio dun bloqueo que viola todas as regras humanitarias. E non fixo máis que desbordar os límites dunha indignación que vén de hai moito tempo e que se concretaba nunha pregunta aparentemente retórica que formulaban en Nova York os embaixadores de todos os países árabes ante a ONU. Preguntaban se a poboación civil é unha cousa que debe respectarse universalmente ou se depende de se é árabe ou non. Hacía décadas que non se vía unha unión como esta e quedou claro que aquel que soñaba que Palestina e Al-Quds, é dicir, Xerusalén, xa non serían un obstáculo para a normalización estaba moi equivocado.
Hai xente que sempre quere poñer a moral humana por diante de todo. Que non se resigna ao mundo en que vivimos. Eu son un deles e por iso vivo con dor o que vexo.
Hai moitas décadas que sigo este conflito de preto e sei que é unha historia particularmente complexa. Aínda me impresiona hoxe ler o relato da Xénese sobre os dous fillos de Abraham e comprobar o resentimento que, despois de milenios, orixinan hoxe Ismael e Isaac entre musulmáns e xudeus. Impresióname ler as suras do Corán que se refiren ao mesmo episodio e comparar os textos. Lembro a Shoá e non podo deixar de lembrala, e nada fará que deixe de lembrala. Están sobre a mesa, ante os ollos de todos, os erros duns e outros desde o final do mandato británico en Palestina, desde as guerras de agresión contra Israel, desde a ocupación ilegal de Israel dos territorios ocupados. Sabemos que erros monumentais frearon a opción dos dous Estados que se debuxou en Oslo. É evidente que os estados árabes sempre utilizaron e instrumentalizaron os palestinos e que a Autoridade Palestina é un desastre monumental. E non podo discutir hoxe que a situación en Cisxordania é de apartheid e que a Israel permitíronselle cousas que non permitirían a ningún outro Estado do mundo.
Pero o problema hoxe, o problema gravísimo que o mundo e particularmente Occidente temen agora, é que se fixo tarde. Que xa sexa demasiado tarde. E que Hamás, en definitiva, atopase a maneira de levar a cabo un atentado perfecto como o de Gavrilo Princip en 1914.
