Moitos aos que lles gustaría ver Hego Euskal Herria dentro dunha República española adoitaban argumentar que o problema das nacións sen Estado —Catalunya, Galiza e Hego Euskal Herria— que están administrativamente dentro de España terá unha solución máis sinxela coa república que coa monarquía. Unha solución sinxela e única, subliñan.
Á pregunta de se a república española, que tiraría a monarquía ao lixo da historia, aceptaría o dereito a decidir dos vascos, a maioría non responde con claridade. Comezan a argumentar que nos convén realmente, que paga a pena, que onde os vascos iremos pola nosa conta, que en Europa desapareceron as fronteiras, que o Estado é unha estrutura do pasado...
O Parlamento vasco, co apoio do PNV, EH Bildu e Elkarrekin Podemos, aprobou a pasada quinta feira unha proposición non de lei onde conflúen a república e o dereito a decidir. A orixe deste acordo está na proposta a favor da República española presentada por Elkarrekin Podemos. Aquela proposta non satisfixo nin o PNV nin EH Bildu, xa que pensaban que quedou curta. Eses dous partidos propuxéronlle ao partido morado que introduzan o dereito a decidir no texto e, finalmente, combinaron as dúas ideas e aprobaron un único texto.
Non é a primeira vez que o Parlamento vasco aproba unha declaración a favor da autodeterminación, sexa cal sexa o termo que se utilice para cualificala. A primeira foi aprobada en febreiro de 1990, votando a favor o PNV, EA e Euskadiko Ezkerra. As seguintes, en 2004, no texto do Plan Ibarretxe; en 2014, a proposta de EH Bildu, e a aprobada na pasada quinta feira. Ningunha destas declaracións deu resultado até o momento, xa que foron declaracións tan relevantes como baleiras. Un clásico, sen dúbida.
O 28 de maio imos ter eleccións en Hego Euskal Herria. Os acordos que forxen os partidos políticos durante os próximos días desvelaranos cal é a realidade.
